Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι, το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για τα βρέφη από τις πρώτες ώρες της ζωής. Είναι άμεσα διαθέσιμο, έχει τη σωστή θερμοκρασία, είναι εύπεπτο και περιέχει όλες τις ουσίες, που είναι απαραίτητες για την καλή σωματική, νευρολογική και πνευματική ανάπτυξη των βρεφών. Τα βρέφη, που θηλάζουν, προστατεύονται από τις λοιμώξεις, από την ανάπτυξη αλλεργιών και έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν στο μέλλον παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 1, ή τύπου 2, καρδιοπάθειες και άλλα νοσήματα. Οι ευεργετικές επιδράσεις του θηλασμού ισχύουν για τα βρέφη, που σιτίζονται αποκλειστικά με μητρικό θηλασμό, το πρώτο εξάμηνο της ζωής τους. Η χορήγηση μητρικού γάλακτος και μετέπειτα, για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μαζί φυσικά με τις άλλες τροφές, που προστίθενται στο διαιτολόγιο, αυξάνει περισσότερο τα μακροχρόνια οφέλη για την υγεία των βρεφών. Τα τροποποιημένα βρεφικά γάλατα αγελάδος, τα οποία έχουν υποστεί επεξεργασία, ώστε να μοιάζουν με το μητρικό γάλα, παρουσιάζουν πολλά μειονεκτήματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά τις προόδους της τεχνολογίας, πολλά συστατικά του μητρικού γάλακτος δεν περιέχονται στα τροποποιημένα βρεφικά γάλατα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η μικτή διατροφή με θηλασμό και ξένο γάλα εξαλείφει τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού. Οι μητέρες, που θηλάζουν, εκτός από τα σημαντικά πλεονεκτήματα, που προσφέρουν στην υγεία των βρεφών τους, ωφελούνται σημαντικά και οι ίδιες. Ο θηλασμός όχι μόνο διευκολύνει την απώλεια του πρόσθετου βάρους, που αποκτήθηκε στην εγκυμοσύνη, αλλά μειώνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιοπαθειών, οστεοπόρωσης και ορισμένων μορφών καρκίνου. Τα ευεργετήματα αυτά του θηλασμού είναι ακόμα μεγαλύτερα για τις μητέρες με διαβήτη, που θηλάζουν.
Η παραγωγή του γάλακτος στους μαστούς δαπανά σημαντική ποσότητα ενέργειας, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος. Αυτό έχει σαν συνέπεια να ελαττώνονται μέχρι 30% οι ημερήσιες ανάγκες σε ινσουλίνη στις μητέρες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Οι μητέρες με διαβήτη της κυήσεως, που θηλάζουν, βελτιώνουν τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος και, όπως έχουν δείξει αρκετές επιστημονικές μελέτες, προστατεύονται από την μελλοντική εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Σε γενικές γραμμές, ο διαβήτης της μητέρας δεν αποτελεί αντένδειξη για το θηλασμό. Αντίθετα, οι μητέρες με διαβήτη και τα μωρά τους ωφελούνται πολύ περισσότερο από τις μητέρες, που δεν έχουν διαβήτη.
Τα νεογνά των μητέρων με διαβήτη τύπου 1 είναι γνωστό ότι, έχουν αυξημένη γενετική προδιάθεση να εκδηλώσουν και αυτά διαβήτη τύπου 1. Ο αποκλειστικός θηλασμός έχει διαπιστωθεί ότι, μπορεί να δράσει προστατευτικά. Είναι γεγονός όμως ότι, πολλές μητέρες με διαβήτη δεν κατορθώνουν να θηλάσουν τα βρέφη τους, παρά την επιθυμία τους. Αυτό οφείλεται σε μερικές αντικειμενικές, αλλά όχι ανυπέρβλητες δυσκολίες. Έχει διαπιστωθεί ότι, οι μητέρες με διαβήτη παράγουν μικρότερη ποσότητα γάλακτος την πρώτη εβδομάδα μετά τον τοκετό, ιδίως όταν δεν έχουν καλή γλυκαιμική ρύθμιση.
Αυτό οφείλεται στη μειωμένη έκκριση της ορμόνης προλακτίνη, που είναι υπεύθυνη για την παράγωγή του γάλακτος. Η καλή γλυκαιμική ρύθμιση όμως αυξάνει την έκκριση της προλακτίνης και, κατά συνέπεια, την παραγωγή γάλακτος. Επίσης, η ορμόνη αυτή ευνοεί τη σωματική και τη ψυχική ευεξία της μητέρας μετά το τοκετό. Άλλος λόγος αποτυχίας του θηλασμού είναι ο αποχωρισμός του νεογνού από τη μητέρα του αμέσως μετά τον τοκετό, για ιατρικούς λόγους. Τα νεογνά των μητέρων με διαβήτη συχνά παρουσιάζουν προβλήματα, λόγω επιπλοκών της εγκυμοσύνης, ή του τοκετού και χρειάζονται νοσηλεία σε ειδικά τμήματα, ή μονάδες νεογνών.
Τα προβλήματα αυτά προκαλούνται στις περισσότερες περιπτώσεις εξαιτίας της κακής ρύθμισης του διαβήτη της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη. Τα νεογνά, που γεννιούνται από τις μητέρες με διαβήτη είναι συχνά μεγαλόσωμα, ή υπέρβαρα και παρουσιάζουν υπογλυκαιμία τις πρώτες ημέρες της ζωής τους. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης η γλυκόζη του αίματος της μητέρας περνά μέσω του πλακούντος στο έμβρυο και όταν είναι αυξημένη διεγείρεται το πάγκρεας του εμβρύου, το οποίο παράγει ινσουλίνη, ανάλογα με τα επίπεδα γλυκόζης της μητέρας. Μετά τον τοκετό και για μικρό χρονικό διάστημα το νεογνικό πάγκρεας εξακολουθεί να εκκρίνει αυξημένη ποσότητα ινσουλίνης, η οποία μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης του νεογνού. Το πρώτο γάλα, που παράγεται μετά τον τοκετό, το λεγόμενο πρωτόγαλα, θεωρείται ιδανικό για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας των νεογνών των μητέρων με διαβήτη.
Η έναρξη του θηλασμού αμέσως μετά τη γέννηση έχει διαπιστωθεί ότι, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση της έκκρισης ινσουλίνης και την αντιμετώπιση των χαμηλών επιπέδων γλυκόζης. Η μητέρα με διαβήτη είναι απαραίτητο να προετοιμάζεται για το θηλασμό έγκαιρα, πριν από τον τοκετό. Αρχικά, θα πρέπει να ενημερωθεί για τα σημαντικά πλεονεκτήματα του θηλασμού και να αποφασίσει να θηλάσει. Η θέληση της μητέρας να θηλάσει μπορεί να ξεπεράσει τις δυσκολίες, που μπορεί να προκύψουν, με την κατάλληλη βέβαια βοήθεια εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας, όπως παιδιάτρων, ή ειδικών συμβούλων θηλασμού. Η βέλτιστη γλυκαιμική ρύθμιση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι γνωστόν ότι, προστατεύει από τις επιπλοκές της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
Τα νεογνά, που γεννιούνται χωρίς σοβαρές επιπλοκές, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να θηλάσουν επιτυχώς. Η μητέρα με διαβήτη πρέπει να συζητά έγκαιρα με το γυναικολόγο και το διαβητολόγο της, καθώς και με τον παιδίατρο, για την πρόθεση της να θηλάσει. Το προσωπικό του μαιευτηρίου (παιδίατροι, μαίες, νοσηλεύτριες) πρέπει να ενημερωθεί για την απόφαση και τη θέληση της μητέρας να θηλάσει, ώστε να της παρασχεθεί η κατάλληλη βοήθεια. Είναι πολύ σημαντικό να εξετάζονται οι συνθήκες νοσηλείας του βρέφους και της μητέρας στο μαιευτήριο και να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες αποχωρισμού της μητέρας και του βρέφους τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό. Η τοποθέτηση του νεογέννητου βρέφους στο στήθος της μητέρας του αμέσως μετά το τοκετό είναι το πρώτο αποφασιστικό βήμα για την επιτυχία του θηλασμού.
Η στενή δερματική επαφή της μητέρας και του βρέφους από το πρώτο 24ωρο για αρκετές ώρες ευνοεί την παραγωγή γάλακτος, την εξοικείωση του βρέφους με το θηλασμό και την αντιμετώπιση των χαμηλών επιπέδων της γλυκόζης του νεογνού. Στις περιπτώσεις, που το νεογνό δεν είναι μαζί με τη μητέρα του μετά τον τοκετό, συνιστάται να αφαιρείται το πρωτόγαλα από το μαστό και να χορηγείται στο βρέφος. Η αφαίρεση του γάλακτος με θήλαστρο, ή με μαλάξεις, θα πρέπει να συνεχίζεται για όσο διάστημα το βρέφος είναι μακριά από τη μητέρα του. Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η παραγωγή γάλακτος και το βρέφος δεν στερείται το μητρικό γάλα. Η μητέρα με διαβήτη τύπου 1, που θηλάζει, πρέπει να μετρά συχνά το σάκχαρο της.
Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται μείωση της δοσολογίας της ινσουλίνης. Η λήψη μικρού γεύματος, πλουσίου σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, πριν, ή στη διάρκεια, του θηλασμού είναι πολλές φορές απαραίτητη για να προληφθεί η υπογλυκαιμία. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι πολύ χρήσιμο η μητέρα να έχει δίπλα της ό,τι χρειάζεται για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας, ώστε να μη διακόπτει το θηλασμό. Οι μητέρες με διαβήτη τύπου 2, που παίρνουν αντιδιαβητικά δισκία, πρέπει έγκαιρα να συζητούν με το διαβητολόγο και τον παιδίατρο για την συνέχιση, ή την τροποποίηση, της θεραπεία στη διάρκεια του θηλασμού. Στη χώρα μας έχει διαπιστωθεί ότι, 89% των μητέρων επιθυμούν να θηλάσουν τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση, αλλά μόνο 11% θηλάζουν αποκλειστικά τον τρίτο μήνα και 0,9% τον έκτο μήνα.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι, οι μητέρες χρειάζονται βοήθεια και υποστήριξη από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας μετά το τοκετό. Μια τέτοια πρωτοβουλία προαγωγής του μητρικού θηλασμού είναι το πρόγραμμα «ΑΛΚΥΟΝΗ» με την τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης του θηλασμού 10525. Οι μητέρες με διαβήτη, οι οποίες αντικειμενικά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στο θηλασμό των βρεφών τους, μπορεί να βοηθηθούν από τέτοιες πρωτοβουλίες, αλλά απαιτείται έγκαιρη προετοιμασία πριν από τον τοκετό.
Τεύχος 39 σελίδα 20 Πατήστε εδώ
