Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικάυγειονομικά προβλήματα σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Σύμφωνα με την
Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας «ΠΟΥ», ο αριθμός των ατόμων που θα έχουν παρουσιάσει σακχαρώδη διαβήτη το 2030, θα ανέρχεται σε 366.000.000! Μια από τις πιο σοβαρές συστηματικές επιπλοκές από τον σακχαρώδη διαβήτη είναι η προσβολή των οφθαλμών, με αποτέλεσμα την πολύ σοβαρή έκπτωση της όρασης με τη μορφή της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης σε άτομα ηλικίας 20-25 ετών.
Τι είναι λοιπόν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η ονομασία των αλλοιώσεων που προκαλούνται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού των διαβητικών ασθενών. Προσβάλλονται, λοιπόν, τα τοιχώματα των αγγείων του αμφιβληστροειδούς, γίνονται εύθραυστα προκαλώντας ρήξεις με αποτέλεσμα τη διαρροή αίματος στις ευαίσθητες στιβάδες του αμφιβληστροειδούς και τους γύρω ιστούς. Πριν τη δημιουργία των αιμορραγιών τα αγγεία παρουσιάζουν μικρές παραμορφώσεις στα άκρα τους «μικρά κόκκινα μπαλονάκια», που ονομάζονται μικροανευρυσμάτια. Τις περισσότερες φορές από τα μικροανευρυσμάτια αυτά, δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα, εκτός από μικροενοχλήσεις, «μυγάκια», που βλέπουν μπροστά τους οι ασθενείς.
Σε ένα δεύτερο στάδιο τα αγγεία σταματούν να μεταφέρουν αίμα και τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς πεθαίνουν από έλλειψη τροφής. Αρχίζει, λοιπόν, μια βαθμιαία πτώση της οπτικής οξύτητας. Αργότερα αναπτύσσονται νεοαγγεία με παθολογικά τοιχώματα στον αμφιβληστροειδή που προκαλούν τεράστιες αιμορραγίες και στη συνέχεια ανάπτυξη συνδετικού ιστού μεταξύ υαλώδους και αμφιβληστροειδούς, που θα οδηγήσει σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς με μόνιμη -πιθανόν- απώλεια της όρασης.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που υποβοηθούν την εμφάνιση και καθορίζουν τη βαρύτητα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες είναι η διάρκεια του σακχαρώδη διαβήτη. Σε ασθενείς με διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη πριν το 30ο έτος της ηλικίας, η συχνότητα εμφάνισης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας μετά 10 χρόνια είναι 50% και μετά 30 έτη 90%.
Ένας άλλος βασικός παράγοντας είναι η καλή ρύθμιση των τιμών του σακχάρου στο αίμα. Εδώ, θα πρέπει να τονιστεί ότι η καλή ρύθμιση βοηθά τόσο στην καθυστέρηση της εγκατάστασης όσο και στη βραδύτητα ανάπτυξης και εξέλιξης της πάθησης. Το ότι μερικοί ασθενείς με αρρύθμιστο σάκχαρο αργούν να παρουσιάσουν αλλοιώσεις, ενώ άλλοι με άριστη ρύθμιση παρουσιάζουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, δεν πρέπει να παραπλανεί τους ασθενείς. Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια περίοδο που η απώλεια σωστής ρύθμισης μερικές φορές επιβαρύνει την εικόνα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Άλλοι παράγοντες που επιβαρύνουν την εικόνα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, η αναιμία, η νεφροπάθεια και η επέμβαση του καταρράκτου.
Αυξάνοντας τον αιματοκρίτη διαβητικών ασθενών με αναιμία μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας πιθανώς λόγω της μειωμένης ισχαιμίας. Η τιμή της Hb πρέπει να είναι υψηλότερη από 12g/dl.
Μέθοδοι αντιμετώπισης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
α. Laser φωτοπηξία
β. Χειρουργική αντιμετώπιση
γ.Ενδοϋαλοειδική χορήγηση κορτικοειδών
δ. Ενδοϋαλοειδική χορήγηση αντιαγγειογενετικών ουσιών
Η laser φωτοπηξία αποτελεί το μεγάλο «όπλο» για την αντιμετώπιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Εδώ πρέπει να τονισθεί ότι η laser θεραπεία αποσκοπεί στο να διατηρηθεί στάσιμη η όραση για μεγάλα χρονικά διαστήματα και όχι απαραιτήτως να βελτιωθεί. Τις περισσότερες φορές υπάρχει βελτίωση της όρασης, αλλά άλλοτε όπως σε καθολική φωτοπηξία του αμφιβληστροειδούς η όραση μπορεί να «πέσει» 1-2 γραμμές. Η όραση αυτή, όμως, παραμένει σταθερή για πολλά χρόνια, σε αντίθεση με τους ασθενείς χωρίς laser που αυξάνουν την πιθανότητα 30-40% σε μια διετία να έχουν σοβαρή απώλεια όρασης, ακόμη και πλήρη τύφλωση.
Η χειρουργική προσπέλαση ονομάζεται υαλοειδεκτομή και σκοπό έχει τον καθαρισμό του αίματος και των ινωδών χαλινών από το υαλώδες και τον αμφιβληστροειδή. Είναι πολύ σημαντική και αποτελεσματική μέθοδος με πολύ καλά αποτελέσματα όσον αφορά την τελική όραση των ασθενών. Η ενδοϋαλοειδική χορήγηση κορτιζόνης γίνεται κυρίως για την αντιμετώπιση του οιδήματος της ωχράς κηλίδος με σημαντικά καλά αποτελέσματα, συνήθως όμως πρόσκαιρα, με σημαντικότερη παρενέργεια την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και τη δημιουργία καταρράκτη.
Η ενδοϋαλοειδική χορήγηση αντιαγγειογενετικών ουσιών αποτελεί το νέο «όπλο» που δίνει βάσιμες ελπίδες για την αντιμετώπιση του οιδήματος της ωχράς, που είναι η βασική αιτία πτώσης της όρασης
Έχει καταγραφεί ότι, λόγω της ισχαιμίας του αμφιβληστροειδούς, παράγονται ορισμένες αγγειογενετικές ουσίες «Vegfa», οι οποίες είναι υπεύθυνες για την κατάργηση της στεγανότητας των αγγείων και της ομαλής λειτουργίας της μικροκυκλοφορίας του αμφιβληστροειδούς, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση συστατικών του αίματος ανάμεσα στις στιβάδες του αμφιβληστροειδούς -«οίδημα». Οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες που χορηγούνται με ένεση μέσα στο μάτι σε άσηπτες συνθήκες από εξειδικευμένους οφθαλμιάτρους, δεσμεύουν τις ουσίες «Vegfa» που εκλύονται στον χωρίς οξυγόνο αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα τη στεγανότητα των αγγείων και τη διακοπή της διαρροής του αίματος στον αμφιβληστροειδή.
Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα είναι πολύ ικανοποιητικά και μας δίνει ελπίδες ότι στο μέλλον θα είναι ακόμη καλύτερα. Το φάρμακο χορηγείται δωρεάν από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Υπάρχει συντηρητική αγωγή για την αντιμετώπιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Σήμερα πιστεύουμε ότι η οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή ελάχιστα βοηθά όταν η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχει εγκατασταθεί. Έχουν γίνει προσπάθειες καθυστέρησης εμφάνισης των αλλοιώσεων με χορήγηση βιταμινών και αγγειοπροστατευτικών ουσιών. Τέλος, πιστεύεται ότι μόνο η αρμονική συνεργασία παθολόγων-διαβητολόγωνοφθαλμιάτρων και ασθενών θα ελαχιστοποιήσει το πρόβλημα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και θα περισώσει το ανεκτίμητο αγαθό της όρασης
Τεύχος 27 σελίδα 19 Πατήστε εδώ
