Ο διαβήτης είναι μια συχνή νόσος που αφορά όλες τις ηλικίες και οφείλεται στην υψηλή συγκέντρωση του σακχάρου στο αίμα. Μια από τις συνέπειές της είναι και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, δηλαδή η προσβολή του αμφιβληστροειδούς (του βυθού του ματιού) με τη μορφή της αλλοίωσης των αγγείων. Δεν υπάρχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια, ενώ αν δεν προληφθεί, διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, οι συνέπειες για την όρασή μας μπορεί να είναι πολύ σοβαρές.
Στο τμήμα υαλοειδούς – αμφιβληστροειδούς, του «Athens Eye Hospital» λειτουργεί ένα πρωτοποριακό κέντρο διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Οι δυνατότητες που παρέχονται συντελούν στην πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση όλων των σταδίων της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Στόχος μας είναι η υποβοήθηση του έργου όλων των γιατρών που ασχολούνται με διαβητικούς ασθενείς με διατήρηση όσο το δυνατόν καλύτερης οπτικής λειτουργίας στην ομάδα αυτή των ασθενών, μια και το αγαθό
της όρασης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που επιδρούν στην ποιότητα ζωής.
Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
διαβήτης (πάθηση που οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή ή έλλειψη της ινσουλίνης, με συνέπεια την αύξηση του σακχάρου στο αίμα) μπορεί να προσβάλει διάφορα σημεία του ματιού, ένα από τα οποία είναι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας, που αντιστοιχεί στον εσωτερικό χιτώνα του βυθού του ματιού.
Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η προσβολή των μικρών (τριχοειδών) αγγείων του αμφιβληστροειδούς. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αφορά όλους του διαβητικούς ασθενείς είτε είναι ινσουλινο-εξαρτώμενοι (τύπος 1), νεαροί σε ηλικία είτε είναι μη ινσουλινο-εξαρτώμενοι (τύπος 2) και εμφανίζουν την πάθηση σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Κλινική εικόνα της διαβητικής αμφιβληστροειδοττάθειας
Μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια: Στο στάδιο αυτό, η εικόνα του βυθού παρουσιάζει μικροανευρύσματα, αιμορραγίες, εξιδρώματα και οίδημα στον αμφιβληστροειδή. Όταν η διαρροή συστατικών από το αίμα προς τους ιστούς γίνεται στο πιο κεντρικό σημείο του αμφιβληστροειδούς (στην ωχρά κηλίδα), τότε έχουμε οίδημα ωχρός. Τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της βλάβης του διαβήτη στα μικρά αγγεία (τριχοειδή) του αμφιβληστροειδούς.
Παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια Λόγω της φτωχής κυκλοφορίας του αίματος στον αμφιβληστροειδή, δημιουργούνται ζώνες χαμηλής οξυγόνωσης (ισχαιμία).
Το μάτι αντιδρώντας σε αυτήν την κατάσταση δημιουργεί νέα παθολογικά αγγεία (νεοαγγεία), τα οποία είναι πολύ ευαίσθητα και μπορούν να αιμορραγήσουν. Το τελικό στάδιο της παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας περιλαμβάνει αιμορραγίες στο υαλώδες, ουλοποίηση, αποκόλληση, νεοαγγειακό γλαύκωμα και απώλεια της όρασης.
Κλινικά σημαντικό οίδημα της ωχράς
Το οίδημα ή πρήξιμο της ωχράς κηλίδας είναι πιο συχνό στον διαβήτη τύπου 2. Το οίδημα στην ωχρά συνεπάγεται μειωμένη ή παραμορφωμένη όραση. • Εστιακό, προκαλούμενο από μικροανευρύσματα κι άλλες αγγειακές ανωμαλίες που προκαλούν διαρροή των αγγείων. • Διάχυτο, όπου αφορά τα μικρά τριχοειδή αγγεία που βρίσκονται μέσα στον αμφιβληστροειδή και προκαλούν διάχυτο πρήξιμο.
Συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοττάθειας
διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι από τις πλέον ύπουλες ασθένειες. Ακόμη και όταν συμβαίνουν σοβαρές αλλαγές στο μάτι, ο ασθενής μπορεί να μην έχει συμπτώματα και να μην αντιλαμβάνεται τη βαρύτητα της κατάστασης. Η όραση μπορεί να μη μεταβληθεί μέχρι που η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια να εξελιχθεί σε πιο προχωρημένα στάδια. Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν υπάρξει οίδημα στην ωχρά ή αιμορραγία του υαλώδους ή του αμφιβληστροειδούς με απώλεια όρασης. Πολλές φορές οι διαβητικοί παρατηρούν παροδικά θαμπώματα, λόγω αυξομειώσεως του σακχάρου.
Πριν να διορθώσουμε με τα κατάλληλα γυαλιά, θα πρέπει να ρυθμίσουμε πρώτα το σάκχαρο. Ορισμένες φορές ο οφθαλμίατρος είναι ο πρώτος γιατρός, ο οποίος κάνει για πρώτη φορά διάγνωση του διαβήτη με βάση τα ευρήματα ή τα συμπτώματα μετά από μια οφθαλμολογική εξέταση. Ορισμένα από τα συμπτώματα σε διάφορες φάσεις της νόσου μπορεί να είναι: • Εναλλαγές και διακυμάνσεις στην όραση • Μυγάκια • Δημιουργία σκοτώματος ή σκιάς στο οπτικό πεδίο • Θολή ή παραμορφωμένη όραση • Καθυστέρηση στην επούλωση του κερατοειδή μετά από τραύματα • Διπλωπία
Πότε πρέπει να εξετάζεται ο διαβητικός ασθενής από οφθαλμίατρο
Ο διαβητικός πρέπει να υποβάλλεται τακτικά σε οφθαλμολογική εξέταση, ακόμη και όταν δεν έχει συμπτώματα, για έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της αμφιβληστροειδοπάθειας. Η πλήρης οφθαλμολογική εξέταση -και ειδικότερα η βυθοσκόπηση- θα πρέπει να γίνεται κάθε έξι μήνες. Θυμηθείτε ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία
Βασική οφθαλμολογική εκτίμηση
Η βασική οφθαλμολογική εκτίμηση, η οποία μπορεί να γίνει στο ιατρείο, περιλαμβάνει μέτρηση της οπτικής οξύτητας με διόρθωση, δοκιμασία Amsler Grid (τεστ με τετραγωνάκια) για διαπίστωση μεταμορφωψίας, εξέταση του προσθίου ημιμορίου στη σχισμοειδή λυχνία, γωνιοσκοπία για έγκαιρη διάγνωση νεοαγγείων στη γωνία μεταξύ ίριδας και κερατοειδή, τονομέτρηση (μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης), βυθοσκόπηση μέσω διαστολής της κόρης των ματιών (εξετάζεται η οπτική θηλή, η ωχρά κηλίδα, το υαλοειδές και η περιφέρεια του αμφιβληστροειδή) και μια ψηφιακή φωτογράφηση εφόσον είναι εφικτό.
Η φωτογράφηση του βυθού καταγράφει την κλινική εικόνα του ασθενή και έτσι μπορούμε να παρακολουθούμε τυχόν εξέλιξη της νόσου. Η επίσκεψη στον οφθαλμίατρο θα πρέπει να γίνεται κάθε έξι μήνες, εφόσον δεν συντρέχουν λόγοι για πιο συχνή παρακολούθηση και εφόσον δεν υπάρχουν αλλοιώσεις στον βυθό. Αν υπάρχουν αλλοιώσεις, τότε καλό είναι οι επισκέψεις μας να γίνονται κάθε τρεις με τέσσερις μήνες. Με αυτόν τον τρόπο, θα υπάρχει η δυνατότητα να προβλεφθούν έγκαιρα οι βλάβες και να βρεθούν οι τυχόν ενδείξεις για τις ειδικές παρακλινικές εξετάσεις όπως η φλουοραγγειογραφία και το OCT.
Ειδικές εξετάσεις – Τεχνολογία
Το τμήμα υαλοειδούς – αμφιβληστροειδούς του «Athens Eye Hospital» διαθέτει πρωτοποριακό τεχνολογικό εξοπλισμό για την πλήρη κάλυψη του φάσματος εκδηλώσεων της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας με ειδικές παρακλινικές εξετάσεις.
Fundus camera Topcon (ψηφιακή φωτογράφηση)
Έγχρωμη φωτογράφηση του βυθού του ματιού για καταγραφή και απεικόνιση της κλινικής εικόνας του ασθενή την ημέρα της εξέτασης. Η επανάληψη στον χρόνο βοηθά στην παρακολούθηση της εξέλιξης και των διαφόρων αλλοιώσεων του αμφιβληστροειδή OCT Cirrus Zeiss: διαθέτει δύο μηχανήματα για πιο γρήγορη εξυπηρέτηση των ασθενών. Η οπτική τομογραφία (Optical Coherence Tomography) είναι το νεώτερο στοιχείο που χρησιμοποιείται στη διάγνωση της διαβητικής ωχροπάθειας, που αποτελεί το σημαντικότερο αίτιο μειωμένης όρασης στους διαβητικούς. Πρόκειται για μια μορφή που χρησιμοποιώντας υπέρυθρο φως παράγει ταχύτατα υψηλής ευκρίνειας τομογραφικές απεικονίσεις της ωχράς κηλίδας σε τρισδιάστατη OCT με οίδημα ωχράς κηλίδας φυσιολογικό OCT μορφή και σε όλες τις στοιβάδες
Φλουραγγειογραφία και αγγειογραφία με ινδοκυανίνη
To «Athens Eye Hospital» διαθέτει δύο διαφορετικά απεικονιστικά μηχανήματα για τις εξετάσεις των αγγειογραφιών: σύστημα Topcon με λογισμικό Imagenet και το Heidelelberg spectralis (HRA). Η εξέταση γίνεται με χρήση σκιαγραφικής χρωστικής (φλουορεσκείνη ή ινδοκυανίνη) στη φλέβα του ασθενή, η οποία φωσφορίζει τα αγγεία και διακρίνουμε διαρροές, ισχαιμίες, παθολογικά αγγεία, οίδημα κτλ.
Η φλουοραγγειογραφία είναι μια πολύ σημαντική εξέταση στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία επιτρέπει την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου, βάσει της οποίας λαμβάνουμε σημαντικές θεραπευτικές αποφάσεις.
Οφθαλμική υπερηχογραφία (Ultrasound workstation paradigm)
Υπερηχογραφική μελέτη οφθαλμών σε διαβητικούς ασθενείς με πυκνή αιμορραγία υαλοειδούς ή θόλωση των διαφανών μέσων, για διάγνωση αποκολλήσεως αμφιβληστροειδή και πληθώρας άλλων ενδοφθαλμίων διαταραχών που μπορούν να συνυπάρχουν σε έναν διαβητικό ασθενή και κυρίως σε εκείνον με προχωρημένες βλάβες.
Θεραπεία
Ο διαβητικός ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι το πιο σημαντικό που μπορεί να κάνει για την ασθένειά του είναι να ρυθμίζει σωστά το σάκχαρό του. Το απορρυθμισμένο σάκχαρο προωθεί με γρηγορότερους ρυθμούς τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Επίσης, θα πρέπει να ρυθμίζει την υπέρτασή του, την υπερλιπιδεμία (χοληστερίνη και τριγλυκερίδια), αν υπάρχει και να περιορίζει το κάπνισμα και το αλκοόλ.
Laser
Η απώλεια όρασης μπορεί να προληφθεί με τη θεραπεία με ακτίνες laser, αν η τελευταία γίνει στον σωστό χρόνο. Αυτή εφαρμόζεται όταν δημιουργηθούν ισχαιμικές περιοχές στον αμφιβληστροειδή, ή κυρίως όταν αρχίζουν να δημιουργούνται παθολογικά αγγεία (νεοαγγεία). Τα νεοαγγεία είναι εύθραστα και μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγίες. To laser βοηθά στο να εξαφανιστούν τα παθολογικά αγγεία και έτσι να αποφύγουμε πιθανές αιμορραγίες και απώλεια όρασης. Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ακόμη και της παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας ή οιδήματος ωχράς μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τύφλωσης κατά 90%.
Πρέπει να τονίσουμε ότι το laser αποσκοπεί κυρίως να σώσει την όραση που έχει απομείνει και όχι να τη βελτιώσει, παρόλο που υπάρχουν περιπτώσεις που η βελτίωση είναι εφικτή. Η θεραπεία είναι ανώδυνη και γίνεται με μερικές συνεδρίες. Οι παρενέργειες είναι πολύ μικρές, αφορούν κυρίως τη μείωση του οπτικού πεδίου, αλλά είναι τίποτα μπροστά στον κίνδυνο να χάσει κανείς την όρασή του χωρίς τη θεραπεία. Η θεραπεία laser διακρίνεται σε παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία, κατά την οποία σε 2-3 συνεδρίες εφαρμόζεται η θεραπεία σε όλο τον βυθό του ματιού εκτός από την κεντρική περιοχή και σε εστιακό laser όπου εφαρμόζεται σε διαβητικά οιδήματα ωχράς κηλίδας με σκοπό τον περιορισμό τους. Η φωτοπηξία στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια γίνεται με Argon Green Laser και το νοσοκομείο διαθέτει δύο laser συστήματα, το Pascal Argon laser (Optimedica) και το green photocoagulator (532 nm Novus® Verdi®).
Ενδουαλοειδικές ενέσεις
Η ενδουαλοειδική έγχυση κορτιζόνης είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του διαβητικού οιδήματος της ωχράς κηλίδας με πολύ καλά αποτελέσματα. Η διάρκεια της δράσης του φαρμάκου είναι στις έξι εβδομάδες και σε περίπτωση υποτροπής του οιδήματος απαιτείται επανάληψη της ένεσης. Η χρήση κορτιζόνης συνδέεται με τη δημιουργία καταρράκτη σε μάτια που δεν έχουν χειρουργηθεί για καταρράκτη, καθώς και με την αύξηση της ενδοφθάμιας πίεσης και το γλαύκωμα. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του οιδήματος νεότερα φάρμακα όπως οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (Avastin, Lucentis), που δεν έχουν τις παρενέργειες της κορτιζόνης, με πολύ καλά αποτελέσματα. Η δράση των φαρμάκων αυτών είναι 4-8 εβδομάδες και απαιτείται επανάληψη στην υποτροπή.
Ο ειδικός οφθαλμίατρος επιλέγει τον συνδυασμό ενέσεων και εστιακού laser ανάλογα με την περίπτωση.
Επέμβαση υαλοειδεκτομής
Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση. Η επέμβαση που χρησιμοποιείται είναι η υαλοειδεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση του υαλοειδούς (ζελέ) του ματιού που γεμίζει τον οφθαλμικό βολβό και που στην προχωρημένη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προκαλείται συχνά αιμορραγία υαλοειδούς, ελκτική ή και ρηγματογενής αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, προαμφιβληστροειδικές και υποαμφιβληστροειδικές αιμορραγίες, διάχυτο οίδημα ωχράς με ισχυρή υαλοειδο-ωχρική πρόσφυση +/- υποκλινική αποκόλληση ωχράς.
Τεύχος 27 σελίδα 40 Πατήστε εδώ
