Γιατρού – Ενδοκρινολόγου, ∆ιδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και ∆ιευθύντριας ΕΣΥ, Επιστηµονικά Υπεύθυνης του Ενδοκρινολογικού Τµήµατος και του ∆ιαβητολογικού Κέντρου του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»
«Το µήνυµα µου είναι ένα: οι γυναίκες µε προϋπάρχοντα Σ∆ τύπου 1 ή 2 πρέπει να προγραµµατίζουν την εγκυµοσύνη ώστε να έχουν καλή γλυκαιµική ρύθµιση από την αρχή της κύησης και έτσι να αποφεύγονται οι συγγενείς ανωµαλίες του εµβρύου. Στην συνέχεια, µε τη συχνή παρακολούθηση επιλύονται τα προβλήµατα και ξεπερνιούνται οι φόβοι, γιατί οι µέλλουσες µητέρες είναι διατεθειµένες να κάνουν τα πάντα για να εξασφαλίσουν την υγεία του παιδιού τους.
»
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να αγαπήσετε το Σακχαρώδη ∆ιαβήτη και ιδιαίτερα τον τύπο 1;
Ο Σ∆ τύπου 1 είναι ένα χρόνιο νόσηµα που συνήθως εµφανίζεται από την παιδική ηλικία. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα για την δηµιουργία µιας χρόνιας σχέσης µε τον/την ασθενή. Η σχέση αυτή στηρίζεται όχι µόνο στην επιστηµονική συνδροµή του γιατρού, αλλά και στην ενεργή συµπαράστασή του για την αντιµετώπιση των διάφορων αντιξοοτήτων που µπορεί να συµβούν στην διάρκεια της ζωής.
Επειδή η εξέλιξη τόσο της επιστήµης όσο και της τεχνολογίας είναι αλµατώδης έχεις την ικανοποίηση να παρακολουθείς τα άτοµα µε Σ∆ τύπου 1 να ζουν φυσιολογικά, και αυτό αποτελεί µεγάλη ικανοποίηση που εµπλουτίζει την ζωή σου σε βάθος χρόνου. Αυτό που χαίροµαι ιδιαίτερα είναι η στενή επαφή που δηµιουργείται τόσο στον προγραµµατισµό όσο και κατά την παρακολούθηση της εγκυµοσύνης των γυναικών µε Σ∆1. Η κοινή µεγάλη προσπάθεια, κυρίως της µέλλουσας µητέρας, ανταµείβεται µε ένα υγιέστατο µωρό.
Οι προσωπικές διακρίσεις σας και η τιµητική διάκριση των εργασιών σας αποτέλεσαν κίνητρο στη προσπάθειά σας για εξέλιξη στο αντικείµενό σας. Τι κάνει κατά την άποψή σας έναν επιστήµονα να επιδιώξει την προσωπική του εξέλιξη;
Η προσωπική εξέλιξη ταυτίζεται µε την έννοια της συνεχούς παρακολούθησης των ιατρικών εξελίξεων.
Ένας επιστήµονας και ιδιαίτερα ένας γιατρός δεν µπορεί να επιτελέσει το κλινικό του έργο αν δεν ενηµερώνεται συνέχεια και δια βίου. Η ενασχόληση και µε επιστηµονικές εργασίες, στα κέντρα που έχεις αυτή την δυνατότητα, σου διευρύνουν την ορθολογική/ επιστηµονική σκέψη, σε κρατούν επιστηµονικά ζωντανή. Αν η εργασία σου διακριθεί έχεις επιπρόσθετη ηθική ικανοποίηση, αλλά δεν αποτελεί κίνητρο για την επαγγελµατική σου εξέλιξη στο ΕΣΥ.
Ποιος δάσκαλος, ή συνάδελφος σας, πιστεύετε ότι επηρέασε την µετέπειτα πορεία σας ως γιατρό;
Ο δάσκαλος των ενδοκρινολόγων της γενιάς µου ήταν ο αείµνηστος ∆ιονύσης Ίκκος, που ίδρυσε την Ενδοκρινολογική Μονάδα του Ευαγγελισµού. Με λαµπρή καριέρα στη Σουηδία θέλησε να µεταφέρει την επιστηµονική και κλινική εµπειρία του στη Ελλάδα.
Έγινε το παράδειγµα µας ως προς το ουσιαστικό ενδιαφέρον του για τον ασθενή, τον επιστηµονικό τρόπο σκέψης, την εργατικότητα του, τη συνεχή ενασχόληση, αλλά και την πρέπουσα αυστηρότητα προς τους εκπαιδευόµενους. ∆εν µπορώ να µην αναφερθώ και στον αείµνηστο συνάδελφο και αγαπηµένο φίλο Χάρη Βασιλόπουλο, που µε υπέρµετρη σεµνότητα παρήγαγε ένα πρωτοποριακό έργο στα πλαίσια του ΕΣΥ: τις οµάδες διαβητικών ασθενών. Ο τρόπος που αντιµετώπιζε τους διαβητικούς ασθενείς µε έχει σηµαντικά επηρεάσει.
Έχοντας διατελέσει επίτιµη επιµελήτρια στο τµήµα Ενδοκρινολογίας – Σακχαρώδη ∆ιαβήτη του ST. THOMAS’S HOSPITAL του Λονδίνου, ποια είναι η εµπειρία που αποκοµίσατε από τη συνεργασία αυτή;
Έχοντας την τύχη να εκπαιδευτώ στην Ενδοκρινολογική κλινική του Ευαγγελισµού µε τον Ίκκο διευθυντή, όταν πήγα για µετεκπαίδευση στο Λονδίνο στα τέλη της δεκαετίας του ’80 στο επιστηµονικό επίπεδο δεν παρατήρησα διαφορές.
Όµως ο τρόπος οργάνωσης του συστήµατος παροχής υγείας ήταν πολύ διαφορετικός. Ο δηµόσιος χαρα κτήρας ήταν πραγµατικά δηµόσιος, µε συνεχή αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας του συστήµατος, µε ενεργητική παρουσία των άλλων επαγγελµατιών υγείας, νοσηλευτριών µε εξειδίκευση στο Σ∆, διαιτολόγων, ποδιάτρων, κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων.
Σύµφωνα µε την τεράστια εµπειρία που έχετε στις διαβητικές έγκυες γυναίκες θα θέλαµε να µας πείτε τι πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα οι γυναίκες αυτές κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης τους. Ποιοι είναι οι φόβοι και τα συνήθη λάθη που κάνουν;
Το µήνυµα µου είναι ένα: οι γυναίκες µε προϋπάρχοντα Σ∆ τύπου 1 ή 2 πρέπει να προγραµµατίζουν την εγκυµοσύνη ώστε να έχουν καλή γλυκαιµική ρύθµιση από την αρχή της κύησης και έτσι να αποφεύγονται οι συγγενείς ανωµαλίες του εµβρύου. Στην συνέχεια, µε τη συχνή παρακολούθηση επιλύονται τα προβλήµατα και ξεπερνιούνται οι φόβοι, γιατί οι µέλλουσες µητέρες είναι διατεθειµένες να κάνουν τα πάντα για να εξασφαλίσουν την υγεία του παιδιού τους.
Τι πρέπει να προσέχουν οι γυναίκες που παρουσίασαν διαβήτη κατά τη διάρκεια της κύησης τους στη µετέπειτα ζωή τους; Οι γυναίκες που εµφάνισαν Σ∆ της κύησης έχουν προδιάθεση εµφάνισης Σ∆ τύπου 2 (επειδή η κύηση µε την φυσιολογική ινσουλινοαντίσταση που την συνοδεύει συντέλεσε στο να παρουσιαστεί η προϋπάρχουσα δυσλειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη). Εποµένως οι γυναίκες αυτές πρέπει να µη προσθέσουν και άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες: να διατηρήσουν φυσιολογικό σωµατικό βάρος και να ασκούνται (περπάτηµα 30 λεπτά, 3 – 4 φορές την εβδοµάδα). Επίσης χρειάζεται ετήσια ιατρική παρακολούθηση. Θέλω να τονίσω ότι ο θηλασµός (πάνω από 6 µήνες) προστατεύει όχι µόνο τα παιδιά, αλλά και τις ίδιες από την εµφάνιση Σ∆ τύπου 2.
Η εµφάνιση του διαβήτη κύησης συνδέεται τελικώς µε την εµφάνιση διαβήτη τύπου 2 στην ηλικία των 50 ετών και µετά;
Οι γυναίκες µε Σ∆Κ, πέντε χρόνια µετά τον τοκετό, παρουσιάζουν δεκαπλάσιο σχετικό κίνδυνο εµφάνισης Σ∆ τύπου 2, σε σχέση µε τις φυσιολογικές έγκυες, αλλά και αυξηµένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Ως εκ τούτου απαιτείται η συστηµατική παρακολούθηση τους µετά τον τοκετό και στην συνέχεια σε ετήσια βάση.
Τι είναι αυτό που κατά τη γνώµη σας προκαλεί την αύξηση των κρουσµάτων διαβήτη στη χώρα µας. Τι κάνουµε λάθος οι Νεοέλληνες;
Η πανδηµία του Σ∆ στην χώρα µας, αλλά και διεθνώς, οφείλεται σε δύο γνωστές σε όλους µας αιτίες: διατροφή (υπερβολική ποσότητα και κακή ποιότητα) και έλλειψη σωµατικής δραστηριότητας. Το πρόβληµα είναι γενικό, ιδιαίτερα στα παιδιά, και πρέπει να χαραχθούν από την πολιτεία νέες στρατηγικές σε πολλές κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση του.
Ποια είναι τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζετε ως διευθύντρια στο Ενδοκρινολογικό Τµήµα του ∆ιαβητολογικού Κέντρου του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»;
Το ∆ιαβητολογικό Κέντρο (∆Κ) του «Αλεξάνδρα» έχει µακρά παράδοση.
Περιλαµβάνεται στα πρώτα που ιδρύθηκαν στο ΕΣΥ (1990) µε ιδιαίτερη ενασχόληση µε το Σ∆ στην κύηση. Με την πάροδο του χρόνου απέκτησε νοσηλεύτρια και διαιτολόγο εξειδικευµένους στον Σ∆, καθώς και εργαστήριο µε δυνατότητα άµεσης κάλυψης των διαβητικών ασθενών (σακχαραιµικές καµπύλες, HbA1c κλπ). Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Κέντρου είναι η διατήρηση ηλεκτρονικού αρχείου, όπου καταγράφονται από το 1995 τα στοιχεία των γυναικών που προσέρχονται για έλεγχο Σ∆ κυήσεως (Σ∆Κ). Η επεξεργασία αυτού του αρχείου, που σήµερα περιλαµβάνει περί τις 20.000 γυναίκες, προσφέρει σηµαντικά επιδηµιολογικά δεδοµένα για την επίπτωση του Σ∆Κ στην χώρα µας, την εξέλιξη του και τους προδιαθεσικούς παράγοντες που επιδρούν.
Στα τελευταία χρόνια µε την ραγδαία αύξηση του προσφυγικού προβλήµατος το ∆Κ και το ΓΝΑ Αλεξάνδρα αποτελούν τον κεντρικό χώρο υποδοχής και θεραπευτικής αντιµετώπισής τους. Η προσπάθεια είναι δύσκολη και κυρίως χρονοβόρα, γιατί πρέπει να αναζητηθούν διερµηνείς, κυρίως µέσω ΜΚΟ. Έχουµε εξασφαλίσει γραπτές οδηγίες και διαιτολόγια σε 15 γλώσσες (από Ουρντού µέχρι Κινέζικα). Το κεντρικό πρόβληµα του τµήµατος είναι η συνεχής µείωση του ιατρικού, νοσηλευτικού και τεχνολογικού προσωπικού λόγω συνταξιοδοτήσεων και η µη πρόσληψη νέων που µπορεί να οδηγήσει στα επόµενα δύο χρόνια στην φυσική εξαφάνιση του.
Πιστεύετε πως η ζωή ενός ατόµου µε διαβήτη τύπου 1 είναι διαφορετική σε σχέση µε παλαιότερα.
Πόσο έχουν βοηθήσει οι νέου τύπου ινσουλίνες και οι νέες τεχνολογίες;
Την τελευταία δεκαπενταετία παρατηρούνται συνεχείς θεραπευτικές εξελίξεις, σε συνδυασµό µε την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, που αφ’ ενός εξασφαλίζουν καλύτερη γλυκαιµική ρύθµιση µε λιγότερες υπογλυκαιµίες και αφ’ ετέρου προσδίδουν στο άτοµο µε Σ∆1 µεγαλύτερη ελευθερία στην καθηµερινή ζωή. Συγκεκριµένα, τα ανάλογα ινσουλίνης (υπερταχείας, ταχείας και βραδείας δράσης), οι αντλίες ινσουλίνης µε ή χωρίς σύστηµα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης και τελευταία το «υβριδικό τεχνητό πάγκρεας» (αυτόµατη χορήγηση ινσουλίνης κατά την διάρκεια της νύκτας) έχουν προστεθεί στην φαρέτρα µας στην σύγχρονη αντιµετώπιση του Σ∆ τύπου 1.
Τεύχος 52 σελίδα 9 Πατήστε εδώ
