ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ Ο∆ΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ
ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΠΑΙ∆ΙΩΝ ΜΕ Σ∆Τ1
Με βάση το προφίλ του ασθενούς αλλά και το αξίωµα ότι «θεραπεύουµε το παιδί και όχι το δόντι», ο παιδοδοντίατρος θα ακολουθήσει ένα εξατοµικευµένο σχέδιο θεραπείας τηρώντας πάντα κάποιες βασικές αρχές. Πιο αναλυτικά:
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Λόγω του αυξηµένου κινδύνου εµφάνισης περιοδοντικών νόσων, αλλά και τερηδόνας, για τα παιδιά και τους εφήβους µε Σ∆Τ1 προτείνεται ένα αυστηρό και εντατικοποιηµένο προληπτικό πρόγραµµα. Οδηγίες στοµατικής υγιεινής: Βούρτσισµα των δοντιών και της γλώσσας 2 – 3 φορές την ηµέρα µε φθοριούχο οδοντόκρεµα (παιδιά 2 – 6 ετών : 1000 ppm F και παιδιά > 6 ετών:1450ppm F) και χρήση οδοντικού νήµατος 1 φορά ηµερησίως (βράδυ). Σε περιπτώσεις υψηλής τερηδονικής προσβολής η τοπική εφαρµογή φθορίου γίνεται στο οδοντιατρείο 3 – 4 φορές το χρόνο και παράλληλα µπορεί να ενισχυθεί µε την καθηµερινή χρήση φθοριούχων διαλυµάτων και ειδικής φθοριούχου οδοντόκρεµας 5000ppm F (για ηλικίες > 15 έτη). Σε ασθενείς µε εγκατεστηµένη περιοδοντική νόσο ο ειδικός περιοδοντολόγος θα δώσει πιο αναλυτικές οδηγίες και θα συνταγογραφήσει ειδικά σκευάσµατα ή διαλύµατα ως µέρος της θεραπείας που θα ακολουθεί ο ασθενής (AAPD Guidelines 2013). ∆ίαιτα: Τα άτοµα µε Σ∆Τ1 ακολουθούν συγκεκριµένες οδηγίες σε ό,τι αφορά την καθηµερινή διατροφή τους. Παρόλα αυτά, ο παιδοδοντίατρος οφείλει να ενθαρρύνει τη λήψη µη τερηδονογόνων τροφών καθώς και να ενηµερώσει για το ποιες τροφές είναι πλούσιες σε ζάχαρη ή/και υδατάνθρακες.
Ο∆ΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ
Το παιδί ή ο έφηβος µε καλά ρυθµισµένο Σ∆Τ1 µπορεί να αντιµετωπιστεί στο οδοντιατρείο όπως κάθε άλλο υγιές παιδί. Η νόσος θεωρείται αρρύθµιστη όταν η τιµή της γλυκοζιωµένης αιµοσφαιρίνης (HbA1c) του ασθενούς είναι >7,5% – 8% χωρίς όµως να υπάρχει απόλυτη ταύτιση µεταξύ των ιατρών για τα όρια αυτών των τιµών (American Diabetes Association 2003). Τα δεδοµένα, βέβαια, της νόσου δεν είναι στατικά και αµετάβλητα και ένα παιδί µε «ρυθµισµένη» νόσο ακόµα και για µεγάλο χρονικό διάστηµα µπορεί να µεταπέσει σε «αρρύθµιστη». Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να λαµβάνεται ένα λεπτοµερές ιατρικό ιστορικό τόσο κατά την πρώτη επίσκεψη όσο και σε κάθε προγραµµατισµένη επανεξέταση, αλλά και να υπάρχει στενή επικοινωνία µε τον θεράποντα ενδοκρινολόγο.
ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΡΥΘΜΙΣΜΕΝΟ Σ∆Τ1
Το σχέδιο θεραπείας στους ασθενείς αυτούς δεν διαφέρει σε σχέση µε τους υγιείς συνοµήλικους τους. Τα ιδιαίτερα σηµεία που οφείλει να λάβει υπόψη του ο παιδοδοντίατρος είναι η πιθανότητα εµφάνισης υπογλυκαιµικού επεισοδίου που χρήζει άµεσης αντιµετώπισης καθώς και η συναισθηµατική φόρτιση που πολλές φορές χαρακτηρίζει τα παιδιά αυτά και που απαιτεί ιδιαίτερη ψυχολογική προσέγγιση. Για την αποφυγή ανεπιθύµητων καταστάσεων ενδείκνυνται σύντοµες οδοντιατρικές συνεδρίες στο ιατρείο, κατά προτίµηση τις πρωινές ώρες, καθώς και η µέτρηση του σακχάρου πριν την έναρξη της θεραπείας.
ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΡΡΥΘΜΙΣΤΟ Σ∆Τ1
Ο αρρύθµιστος Σ∆Τ1 συνοδεύεται από πολλές και σοβαρές επιπλοκές που πρέπει ο παιδοδοντίατρος να λαµβάνει υπόψη του. Κύριοι στόχοι της οδοντοστοµατικής περίθαλψης ενός παιδιατρικού ασθενή µε αρρύθµιστο Σ∆Τ1 είναι: α) η αντιµετώπιση των όποιων επιπλοκών της νόσου στη στοµατική κοιλότητα και β) η ενδελεχής ενηµέρωση του ασθενή και των γονέων για την αναγκαιότητα διατήρησης άριστης στοµατικής υγιεινής, γεγονός που θα ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες εµφάνισης λοιµώξεων. Προφανώς, είναι διαφορετικό το προφίλ ενός ασθενούς µε HbA1c η οποία κυµαίνεται από 7,5% έως 8,5% για π.χ. διάστηµα 2 ετών από έναν ασθενή που για το ίδιο χρονικό διάστηµα η HbA1c παραµένει στα επίπεδα των 10% – 11%. Σε κάθε περίπτωση, η αρρύθµιστη νόσος µπορεί να υποκρύπτει κάποιου βαθµού ανοσοκαταστολή και εποµένως να υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης µικροβιαιµίας µετά από επεµβατικές οδοντιατρικές πράξεις (AAPD Guidelines 2014). Σε αυτές τις περιπτώσεις πραγµατοποιούνται µόνο επείγουσες οδοντιατρικές εργασίες πάντα σε συνεννόηση µε το θεράποντα ιατρό για να ληφθούν όλα τα απαραίτητα προληπτικά µέτρα (αντιβιοτική κάλυψη, πρόσθετα αιµοστατικά µέτρα, παυσίπονα). Ιδανικά, οι όποιες οδοντιατρικές παρεµβάσεις θα αναβληθούν έως ότου βελτιωθεί ο µεταβολικός έλεγχος του ασθενούς. Παράλληλα, σε περίοδο «αρρύθµιστης» νόσου, λόγω του ότι οι πιθανότητες ανάπτυξης ενδοστοµατικής λοίµωξης (ερπητική στοµατίτιδα, µυκητίαση, µουκορµύκωση κ.ά.) είναι αυξηµένες, επιβάλλεται στενή παρακολούθηση µε υψηλό δείκτη κλινικής υποψίας από τη πλευρά του θεράποντα ιατρού ώστε να διαγνωσθεί εγκαίρως. Σε εγκατεστηµένη δε λοίµωξη, απαιτείται άµεση αντιµετώπιση µε αντιβιοτική κάλυψη γιατί οποιαδήποτε ευκαιριακή λοίµωξη στη φάση αυτή µπορεί να εξελιχθεί ανεξέλεγκτα και να απειλήσει ακόµα και την ίδια τους τη ζωή (AAPD Guidelines 2013). Είναι κατανοητό και αναµενόµενο, ότι τα παιδιά και οι έφηβοι µε «αρρύθµιστο» Σ∆Τ1 έχουν σαφώς αυξηµένες ανάγκες οδοντιατρικής θεραπείας, που οφείλονται τόσο στην ίδια τη νόσο όσο και στη γενικότερη συµπεριφορά τους η οποία και τελικά έχει καταστήσει τη νόσο τους «αρρύθµιστη». Η αντιµετώπιση και η ανατροπή αυτής της συµπεριφοράς «παραµέλησης» αποτελεί µια ακόµα πρόκληση για τον παιδοδοντίατρο προκειµένου να καταφέρει να εµφυσήσει στα παιδιά αυτά συνείδηση στοµατικής φροντίδας.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΕΩN
Τα παιδιά και οι έφηβοι µε Σ∆Τ1 λόγω του ότι α) ανήκουν σε οµάδα υψηλού τερηδονικού κινδύνου και β) έχουν αυξηµένες πιθανότητες εµφάνισης περιοδοντικής νόσου από πολύ µικρή ηλικία, κρίνεται αναγκαίο να ακολουθήσουν ένα εντατικοποιηµένο προληπτικό πρόγραµµα επανεξετάσεων κάθε 3 – 4 µήνες.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Η οδοντιατρική παρακολούθηση των µικρών ασθενών που πάσχουν από Σ∆Τ1 απαιτεί στενή συνεργασία του θεράποντα ενδοκρινολόγου µε τον παιδοδοντίατρο, καθώς και βαθιά γνώση της νόσου και των επιπλοκών της από την πλευρά του. Κύριο στόχο της οδοντιατρικής φροντίδας αποτελεί η πρόληψη των νόσων του στόµατος και, κατ’ επέκταση, η ανάπτυξη συνείδησης στοµατικής φροντίδας και υγείας στα παιδιά και τους εφήβους µε Σ∆Τ1.
Τεύχος 53 σελίδα 29 Πατήστε εδώ
