Ορισμός
Πρόκειται για διαταραχή (αύξηση) του σακχάρου του αίματος που διαπιστώνεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο ορισμός αυτός δεν αποκλείει την περίπτωση να προϋπήρχε πριν από την εγκυμοσύνη ο διαβήτης (συνήθως σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2) και να μην είχε διαγνωσθεί νωρίτερα.
Προδιαθέσιμοι παράγοντες
Η συχνότητα της νόσου φαίνεται ότι παρουσιάζει αυξητική τάση παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Πιθανόν για αυτήν την αύξηση να ευθύνονται η αυξημένη συχνότητα της παχυσαρκίας, η μεγαλύτερη ηλικία κατά την οποία οι γυναίκες τεκνοποιούν σε σχέση με το παρελθόν, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, η διατροφή πλούσια σε κεκορεσμένα λιπαρά, καταστάσεις όπως οι πολυκυστικές ωοθήκες, το οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 (ιδίως από την πλευρά της μητέρας), καθώς και άλλοι παράγοντες που δεν έχουν ακόμη διευκρινισθεί. Φαίνεται πάντως ότι η αυξητική αυτή τάση συμβαδίζει με την αυξητική τάση εμφάνισης της παχυσαρκίας και του σακχαρώδη διαβήτη παγκοσμίως. Επίσης, οι έγκυες που παρουσιάζουν σημαντική γλυκοζουρία, που έχουν στο ιστορικό τους πολλαπλές εγκυμοσύνες, διαβήτη της εγκυμοσύνης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη, γέννηση μεγαλοσώμων εμβρύων, γέννηση νεκρών εμβρύων και τέλος υπέρταση στην εγκυμοσύνη, θεωρούνται ότι ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου να παρουσιάσουν διαβήτη στην παρούσα εγκυμοσύνη.
Τι προκαλεί;
Εάν δεν αντιμετωπισθεί σωστά μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου, όπως μακροσωμία, υδράμνιο, πνευμονική ανωριμότητα και άλλες επιπλοκές. Η έγκυος με διαβήτη της εγκυμοσύνης έχει αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσει υπέρταση.
Πότε και πως διαγιγνώσκεται;
Η διάγνωση γίνεται, συνήθως στο χρονικό διάστημα ανάμεσα στην 24η με 28η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, με την αξιολόγηση μιας ειδικής δοκιμασίας που ονομάζεται καμπύλη γλυκόζης.
Κατά την εξέταση αυτή γίνεται μέτρηση του σακχάρου αίματος κάθε μία ώρα για δύο ώρες. Μετά την πρώτη αιμοληψία χορηγείται στην έγκυο μια ποσότητα 75 γρ.
γλυκόζης από το στόμα διαλυμένης σε ένα ποτήρι νερό. Τις προηγούμενες ημέρες η έγκυος πρέπει να έχει μια φυσιολογική διατροφή με πάνω από 150 γρ. υδατάνθρακες ημερησίως, δηλαδή δεν πρέπει να έχει κάνει στερητική δίαιτα. Φυσιολογικές τιμές θεωρούνται: <92 mg/dl πριν από τη λήψη της γλυκόζης, <180 mg/dl την πρώτη ώρα και <153 mg/dl τη δεύτερη ώρα. Παθολογική θεωρείται η καμπύλη εάν έστω και μία τιμή από τις τρεις ξεπεράσει τα παραπάνω όρια.
Πως αντιιμετωπίζεται;
Κατ’ αρχάς αντιμετωπίζεται με οδηγίες για σωστή διατροφή λαμβανομένων υπόψη ορισμένων παραμέτρων της εγκύου, όπως δείκτης μάζας σώματος, άλλες νόσοι κ.λπ. Η διατροφή αυτή περιλαμβάνει πολλά και μικρά γεύματα (συνήθως έξι ημερησίως) με αρκετή ποσότητα υδατανθράκων. Συνιστάται η αποφυγή απλών υδατανθράκων (ζάχαρη), τηγανητών και φαγητών με αρκετά κεκορεσμένα λιπαρά. Η κατανάλωση αρκετής ποσότητας νερού όπως και η ήπια σωματική άσκηση (π.χ. περπάτημα) βοηθούν επίσης.
Παράλληλα η έγκυος πρέπει να μετράει μόνη της το σάκχαρο του αίματος πολλές φορές την ημέρα (συνήθως πριν και μετά από τα κύρια γεύματα και σε περίπτωση σημαντικής πτώσης του σακχάρου όπως στις περιπτώσεις υπογλυκαιμίας) με έναν μετρητή σακχάρου. Εάν, παρά τη σωστή διατροφή, οι καθημερινές μετρήσεις του σακχάρου του αίματος κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα, τότε το επόμενο βήμα είναι η χορήγηση ινσουλίνης, η οποία γίνεται σε ενέσιμη μορφή. Τα αντιδιαβητικά χάπια δεν συνιστώνται γενικά προς το παρόν, εκτός ίσως από τα χάπια με την ουσία μετφορμίνη, τα οποία όμως δεν έχουν πάρει ακόμη επίσημη έγκριση
Τι γίνεται μετά από τον τοκετό;
α) Μητέρα
Η μητέρα διακόπτει τη χορήγηση ινσουλίνης, εάν λαμβάνει, όπως επίσης και την καθημερινή αυτοπαρακολούθηση του σακχάρου αίματος. Σε διάστημα δύο έως έξι μηνών μετά τον τοκετό, υποβάλλεται σε νέα δοκιμασία καμπύλης σακχάρου με 75 γρ. γλυκόζης.
Εάν αυτή βρεθεί φυσιολογική, τότε επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα (κάθε μία έως τρία χρόνια). Οι γυναίκες αυτές έχει βρεθεί ότι παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 στο μέλλον, ιδίως εάν συνυπάρχει παχυσαρκία. Φυσικά συστήνεται προσεκτική διατροφή, ήπια σωματική άσκηση και διατήρηση, κατά το δυνατόν, φυσιολογικού σωματικού βάρους. Ο θηλασμός συνιστάται. Σε επόμενη εγκυμοσύνη συνιστάται η σωστή διατροφή, όπως περιγράφηκε παραπάνω, από την αρχή και η διενέργεια της καμπύλης γλυκόζης νωρίτερα απ’ ότι στην πρώτη κύηση.
Φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο στην επανεμφάνιση του διαβήτη παίζει το σωματικό βάρος, τωρινό, προηγούμενο και οι μεταβολές του ανάμεσα στις κυήσεις.
β) Παιδί
Το παιδί δεν παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη αμέσως μετά τη γέννησή του. Τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό ενδέχεται να παρουσιάσει υπογλυκαιμία (πτώση του σακχάρου αίματος), ήπιες ηλεκτρολυτικές διαταραχές και σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας, όλα αυτά όμως υποχωρούν μετά τις πρώτες ημέρες. Φαίνεται όμως, ότι το παιδί παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσει κατά την ενήλικη ζωή του παχυσαρκία και ενδεχομένως διαβήτη τύπου 2. Για τον λόγο αυτό, συνιστάται στους γονείς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε ότι αφορά τη διατροφή του, δεδομένου ότι οι διατροφικές συνήθειες, που θα το ακολουθούν σε όλη τη ζωή του, αποκτώνται καταρχήν μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον.
Επίλογος
Ο διαβήτης της εγκυμοσύνης φαίνεται ότι είναι ένα σχετικά ήπιο πρόβλημα. Με την προσεκτική παρακολούθηση από τον γιατρό και την έγκαιρη λήψη των μέτρων που προαναφέρθηκαν (σωστή διατροφή, μέτρηση του σακχάρου αίματος, ενδεχόμενη χορήγηση ινσουλίνης), οι πιθανότητες να παρουσιασθεί κάποιο πρόβλημα είναι οι ίδιες με εκείνες των υπολοίπων φυσιολογικών εγκύων, γεγονός που αποτελεί και το στόχο της όλης αντιμετώπισης. Επειδή, πάντως, όπως διαπιστώθηκε από μια πρόσφατη πολυκεντρική διεθνή μελέτη προβλήματα που σχετίζονται με τον διαβήτη της εγκυμοσύνης υπάρχει ενδεχόμενο να εμφανισθούν ακόμη και με επίπεδα σακχάρου αίματος που θεωρούνται φυσιολογικά καλό είναι όλες οι έγκυες, ακόμη και αυτές που δεν έχουν τυπικά διαβήτη της εγκυμοσύνης, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στη διατροφή τους στη διατήρηση του βάρους και γενικά στον τρόπο ζωής τους.
Τεύχος 22 σελίδα 36 Πατήστε εδώ
