Μια από τις πιο δραματικές επιπλοκές του, αποτελεί το λεγόμενο «διαβητικό πόδι», διότι επηρεάζει τόσο τον ασθενή, επιβαρύνοντας σημαντικότατα την ποιότητα ζωής του, όσο και τα κρατικά συστήματα υγείας παγκοσμίως, καθώς αυξάνει κατακόρυφα το κόστος υγειονομικής περίθαλψης για τη φροντίδα των εν λόγω ασθενών.
Ως «διαβητικό πόδι» ορίζουμε την νευροπαθητική ή νευροισχαιμική εξέλκωση του ποδιού ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη, συνεπεία διαβητικής περιφερικής νευροπάθειας ή περιφερικής αρτηριακής νόσου ή συχνότερα, συνδυασμού και των δύο. Δυστυχώς, συνέπεια αυτού είναι, αρκετά συχνά, ο ασθενής να οδηγείται σε άλλοτε άλλης εκτάσεως ακρωτηριασμό του άκρου ποδός. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, ότι στις μέρες μας κάθε 30 δευτερόλεπτα ακρωτηριάζεται ένα πόδι, κάπου στον κόσμο, λόγω του διαβήτη. Η αιτία αυτού ξεκινά από το γεγονός, ότι ο σακχαρώδης διαβήτης είναι δυνατόν να προκαλέσει νευροπάθεια στα κάτω άκρα, με συνέπεια την διαταραχή στην αισθητικότητα και την αντίληψη του πόνου στα πέλματα. Η νευροπάθεια εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς που έχουν σακχαρώδη διαβήτη τουλάχιστον για 10 χρόνια και παρουσιάζει κατανομή τύπου «κάτλσας». Αυτό έχει ως συνέπεια, ο ασθενής να υφίσταται μικροτραυματισμούς οι οποίοι συχνά -λόγω της έλλειψης του πόνου- δε γίνονται αντιληπτοί και για το λόγο αυτό δεν τυγχάνουν της αντίστοιχης φροντίδας.
Επιπλέον, η διαβητική νευροπάθεια συμβάλλει στη δημιουργία υπερκερατώσεων στα σημεία αυξημένων πιέσεων του πέλματος, οι οποίες αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία έλκους. Ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή είναι αυτή των κεφαλών των μεταταρσίων, οι οποίες λόγω ατροφίας των μεσοστέων μυών και πτώση του προσθίου ποδός, υφίστανται ιδιαίτερα αυξημένες πιέσεις από το βάρος του σώματος. Επιπροσθέτως, η νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος, που κατά κανόνα συνυπάρχει με την περιφερική νευροπάθεα, έχει ως αποτέλεσμα την πλημμελή ενυδάτωση του ποδιού -λόγω δυσλειτουργίας των ιδρωτοποιών αδένων- και την εμφάνιση εντονότατης ξηροδερμίας και προδιάθεσης για σχάσεις και έλκη στο δέρμα. Σε περίπτωση που συνυπάρχει επιπλέον και αρτηριακή νόσος των κάτω άκρων το πρόβλημα επιτείνεται, η επούλωση του έλκους γίνεται ιδιαιτέρως δύσκολη και πάντοτε βέβαια όσο υπάρχει ανοιχτό έλκος εγκυμονεί ο κίνδυνος σοβαρής λοίμωξης, που μπορεί να οδηγήσει τελικά σε ακρωτηριασμό. Η διάγνωση της περιφερικής Διαβητικής νευροπάθειας και ο εντοπισμός του «ποδιού σε κίνδυνο» είναι κάτι που πρέπει να γίνεται από τον ιατρό με την κλινική εξέταση αλλά και την χρήση κατάλληλου ιατρικού εξοπλισμού.
Για το λόγο αυτό ο ασθενής θα πρέπει να «απαιτεί» από τον ιατρό του να τον εξετάζει τακτικά στα κάτω άκρα για την πιθανότητα ανάπτυξης περιφερικής νευροπάθειας ή/και περιφερικής αρτηριακής νόσου. Οι ακρωτηριασμοί μπορούν και πρέπει να αποσοβούνται. Όταν ένας ασθενής αποδειχθεί κλινικά πως έχει πόδι σε κίνδυνο για εξέλκωση είναι απαραίτητο να λαμβάνει κατάλληλα μέτρα φροντίδας για τα πόδια του σε καθημερινή βάση. Συγκεκριμένα:
• Καθημερινή καθαριότητα στα κάκτω άκρα με νερό και σαπούνι ακολουθούμενο από σχολαστικό στέγνωμα ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα.
• Προσοχή στο κόψιμο των ονύχων.
• Τακτικός έλεγχος του πέλματος είτε από τον ίδιο είτε από πρόσωπο του κοντινού του περιβάλλοντος. Ο έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει τον έλεγχο για πρηξίματα, ερυθρότητα, αυξημένη θερμοκρασία και παρουσία πληγών στο πέλμα.
• Προσοχή στα στενά παπούτσια.
• Χρήση καλτσών χωρίς ραφές.
• Αποφυγή βάδισης χωρίς υποδήματα.
• Να ελέγχονται τα παπούτσια πριν φορεθούν για την πιθανότητα ύπαρξης ξένων σωμάτων εντός αυτών.
• Να απευθύνονται πάντα στον ιατρό τους σε περίπτωση παρουσίας υπερκερατώσεων στο πέλμα για να λάβουν την αντίστοιχη ιατρική φροντίδα. Ήπιες υπερκερατώσεις είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν από τον ίδιο το ασθενή με τη χρήση ελαφρόπετρας. Στην περίπτωση που έχει ήδη δημιουργηθεί διαβητικό έλκος στο πέλμα, η θεραπευτική προσπάθεια του ιατρού θα πρέπει να εστιάζεται στην επούλωση του τραύματος και την γρήγορη αποκατάσταση του ασθενούς. Η θεραπεία αυτή οφείλει να περιλαμβάνει τις παρακάτω ενέργειες:
• Άριστη ρύθμιση του σακχάρου.
• Επεμβάσεις επαναγγείωσης σε περίπτωση περιφερικής αγγειακής νόσου.
• Τακτική νεροποίηση-καθαρισμός του τραύματος
• Έλεγχος των πιθανών λοιμώξεων.
• Αποφόρτιση του έλκους με κατάλληλες μεθόδους. Συμπερασματικά λοιπόν, ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ακρωτηριασμό των κάτω άκρων, λόγω της περιφερικής αρτηριακής νόσου αλλά και της περιφερικής νευροπάθειας, που δύναται να προκαλέσει. Παρ΄ όλα αυτά όμως, τόσο η αναγνώριση του «ποδιού σε κίνδυνο», όπως επίσης και η λήψη των κατάλληλων μέτρων αποφυγής της εξέλκωσης αλλά και η εξειδικευμένη και έγκαιρη αντιμετώπιση μιας πιθανής εξέλκωσης, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην αποφυγή των ακρωτηριασμών και τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής των ατόμων με διαβήτη
Τεύχος 30 σελίδα 40 Πατήστε εδώ
