Ανδριανή Βαζαίου Άγγελος Παππάς
Για τη χορήγηση άδειας οδήγησης αυτοκινήτου σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ισχύουν διαφορετικοί κανονισμοί στις διάφορες χώρες. Στις ΗΠΑ οι κανονισμοί διαφέ-
ρουν ακόμα και μεταξύ των πολιτειών.Έχει αποδειχθεί ότι ακόμα και ήπια υπογλυκαιμικά επεισόδια μπορούν να μειώσουν την επίδοση στην οδήγη-
ση και τη σωστή λήψη αποφάσεων.
Οι παράμετροι που έχουν συσχετισθεί με μεγαλύτερη πιθανότητα ατυχήματος, είναι η μεγαλύτερη συχνότητα σοβαρών υπογλυκαιμικών επεισοδίων κατά τη διάρκεια της οδήγησης και η μειωμένη συχνότητα ελέγχου της γλυκόζης του αίματος πριν από αυτήν. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος ατυχημάτων λόγω υπογλυκαιμίας είναι μεγαλύτερος σε άτομα με ΣΔτ1 σε σύγκριση με εκείνα με ΣΔτ2.
Ωστόσο, η εφαρμογή αυστηρότερης νομοθεσίας για την άδεια οδήγησης δεν οδηγεί κατ’ ανάγκη σε μείωση των ατυχημάτων και πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτό το οποίο συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι μειωμένη συχνότητα αναφοράς σοβαρών επεισοδίων υπογλυκαιμίας από τους κατόχους άδειας οδήγησης. Στη Δανία εφαρμόσθηκε από 1/1/2012 νέα Οδηγία για την οδήγηση, της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Third Directive on Driving 2006) σύμφωνα με την οποία, εάν ένα άτομο με διαβήτη αναφέρει δύο σοβαρά επεισόδια υπογλυκαιμίας το χρόνο, χάνει το δικαίωμα άδειας οδήγησης. Μελέτη, ωστόσο, που πραγματοποιήθηκε στη χώρα αυτή έδειξε ότι υπήρξε μείωση της συχνότητας των δηλωμένων σοβαρών υπογλυκαιμικών επεισοδίων τον ίδιο χρόνο, η οποία, όμως, αποδόθηκε στο ότι τα άτομα με διαβήτη ήταν απρόθυμα να δηλώσουν επεισόδιο σοβαρής υπογλυκαιμίας, εάν κινδύνευαν να χάσουν την άδεια οδήγησης.
Τόσο άτομα που ακολουθούν σύστημα πολλαπλών ενέσεων όσο και άτομα που φέρουν αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης διατρέχουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας κατά τη διάρκεια της οδήγησης με οδυνηρές πολλές φορές συνέπειες όχι μόνο για τον οδηγό αλλά και για τους συνεπιβαίνοντες και για άλλους οδηγούς που θα εμπλακούν σε αυτό. Ακόμη και η ήπια υπογλυκαιμία επηρεάζει την οδήγηση με ασφάλεια και την κρίση του οδηγού στο αν θα πρέπει να σταματήσει και στο πώς θα αυτοθεραπευτεί.
Στην πρόληψη της υπογλυκαιμίας βοηθούν πολύ τα συστήματα της συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (CGM) γιατί δίδουν τη δυνατότητα ελέγχου του σακχάρου πολύ εύκολα κατά τη διάρκεια Για το λόγο αυτό πρίν από την έκδοση πιστοποιητικού για την υποβολή αίτησης για απόκτηση άδειας οδήγησης θα πρέπει να γίνεται συζήτηση με τους θεραπευτές υγείας και ανάλογη εκπαίδευση.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να εφαρμόζουν αυστηρότερες ρυθμίσεις από αυτές της Ευρωπαϊκής Οδηγίας του2016 αλλά όχι επιεικέστερες. Κύρια σημεία της Ευρωπαϊκής Οδηγίας του 2016, με την οποία έχει εναρμονιστεί η Ελληνική νομοθεσία, είναι:
1. Το μεσοδιάστημα μεταξύ των ιατρικών ελέγχων (ανανέ-
ωση άδειας) δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5 χρόνια.
2. Ο οδηγός δεν πρέπει να έχει περισσότερα από ένα επει-
σόδια σοβαρής υπογλυκαιμίας ανά έτος.
3. Ο οδηγός δεν πρέπει να έχει ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία.
Δεν δίνεται ορισμός της τελευταίας, αφήνοντας την ερμηνεία στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών.
Με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2016 η οποία ισχύει και για τη χώρα μας δίνεται η ευχέρεια να χορηγηθεί επαγγελματικό δίπλωμα οδήγησης (Group 2= οδήγηση οχήματος >3.500 kg ή/και μεταφορά >8 επιβατών), σε άτομο που χρησιμοποιεί θεραπευτικά ινσουλίνη, με τις εξής προϋποθέσεις:
• Να μην έχει υποστεί βαριά υπογλυκαιμία τον προηγούμενο χρόνο.
• Να μην εμφανίζει ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία.
• Να μην εμφανίζει βαριά επιπλοκή από τον Σακχαρώδη Διαβήτη και κυρίως διαταραχή στα οπτικά πεδία
Η επαγγελματική άδεια οδήγησης εκδίδεται για ένα χρόνο στις χώρες της Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2016 δεν αναφέρεται σε οδηγούς ταξί, ασθενοφόρων και οχημάτων καταδίωξης (όπως αστυνομικά), θέμα που ρυθμίζεται από τις κατά τόπους αρχές (Στο ΗΒ π.χ. δεν επιτρέπεται ινσουλινοθεραπευόμενοι να οδηγούν οχήματα επειγόντων).
Στην Ελλάδα δεν εκδίδεται άδεια οδήγησης αλλά και δεν ανανεώνεται μια άδεια που λήγει ατόμων που παρουσιάζουν συχνές υπογλυκαιμίες ή/και ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία.
Χρήσιμες συμβουλές για το τι πρέπει να κάνουμε εάν έχουμε διαβήτη ινσουλινοθεραπευόμενο και πρόκειται να οδηγήσουμε .
• Έχουμε πάντα μαζί μας μετρητή σακχάρου, ταινίες μέτρησης (προσοχή να μην εκτίθενται σε ακραίες θερμοκρασίες), συσκευασίες άμεσων υδατανθράκων πχ ταμπλέτες γλυκόζης και σνακ με βραδύτερης απορρόφησης υδατάνθρακες (π.χ κράκερς ή φρυγανιές).
• Μετρούμε το σάκχαρο πριν ξεκινήσουμε οποιαδήποτεδιαδρομή.
• Όταν η διαδρομή είναι μεγάλη μετρούμε το σάκχαρο κάνοντας ενδιάμεσα στάσεις κάθε 1-2 ώρες.
• Με το πρώτο σύμπτωμα υπογλυκαιμίας, ακινητοποιούμε το αυτοκίνητο άμεσα σε ασφαλές σημείο στην άκρη του δρόμου, σβήνουμε τη μηχανή, βγάζουμε το κλειδί και μετρούμε το σάκχαρο.
• Εάν είμαστε μόνοι μας μετακινούμαστε στη θέση του συνοδηγού, ώστε να είναι δυνατή η οδήγηση από άλλο άτομο που θα προσπαθήσει να μας βοηθήσει. Εάν δεν είμαστε μόνοι μας αναλαμβάνει να οδηγήσει όποιος μας συνοδεύει.
• Σε οποιαδήποτε υπογλυκαιμία ισχύουν οι συστάσεις που μας έχει δώσει ο γιατρός μας για την αντιμετώπισή της
• Είμαστε ιδιαίτεροι προσεκτικοί αν οδηγούμε μετά από αυξημένη σωματική δραστηριότητα.
• Δεν οδηγούμε υπό την επήρεια, έστω και μικρής ποσότητας, αλκοόλ.
• Η χρήση των συστημάτων συνεχούς παρακολούθησης σακχάρου είναι εξαιρετικά χρήσιμη για οδηγούς, και ιδιαίτερα επαγγελματίες. Σήμερα είναι δυνατή η παρακολούθηση των τιμών σακχάρου σε πραγματικό χρόνο, τη στιγμή που αυτά μετρώνται από τα συστήματα συνεχούς καταγραφής . Χρήσιμο είναι επίσης το σύστημα της διαλείπουσας σάρωσης το οποίο είναι πολύ διαδεδομένο στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
• Στην πρόληψη αλλά και στην έγκαιρη αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας βοηθά ακόμα περισσότερο η χρήση αντλίας συνδεδεμένης με CGM με ενεργοποιημένους τους συναγερμούς προ χαμηλού και σε χαμηλό. Ιδιαιτέρως αντλίες που διαθέτουν το χαρακτήρα της αναστολής χορήγησης της ινσουλίνης προ του χαμηλού σακχάρου, μπορεί να προστατέψουν ακόμα περισσότερο από μια πιθανή υπογλυκαιμία.
• Η οδήγηση από άτομα με ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και πρέπει να αποφεύγεται, έως ότου ανακτηθούν τα πρόδρομα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας.
Από το βιβλίο «Αντλίες ινσουλίνης- Συνεχής παρακολούθηση σακχάρου»
Ανδριανή Βαζαίου, Άγγελος Παππάς . Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία 2020. Ιατρικές Εκδόσεις «Σελίδα»
Ανδριανή Βαζαίου MD phD
Παιδίατρος, Διαβητολόγος
Διευθύντρια ΕΣΥ
Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου
Διαβητολογικό Κέντρο
Α’ Παιδιατρική Κλινική Νοσοκομείο Παίδων Π&Α Κυριακού
Άγγελος Παππάς
Παθολόγος, Διαβητολόγος
Διευθυντής ΕΣΥ
Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου
«Βενιζέλειο ΓΝ Ηρακλείου»
