Το φαγητό αποτελεί βασική ευκαιρία όχι μόνο εστίασης αλλά και συνεύρεσης για ορισμένες ιδιαίτερες περιστάσεις, όπως οι ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς .Τα παραδοσιακά φαγητά και ιδιαίτερα τα γλυκίσματα που εντάσσονται στο εορταστικό κλίμα των ημερών των εορτών αποτελούν μια γευστική πρόκληση για τα παιδιά με διαβήτη, με αποτέλεσμα πολλές φορές να ξεφεύγουν από το καθορισμένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους διαιτητικό πρόγραμμα. Είναι σημαντικό το άτομο με διαβήτη να έχει αυτοεπίγνωση της ιδιαίτερης μεταβολικής κατάστασης της υγείας του ώστε να μπορεί με ασφάλεια να διαχειρισθεί τις διαιτητικές επιλογές του για να βιώσει με τις λιγότερες επιπλοκές την εορταστική ατμόσφαιρα των ημερών. Στόχος πάντοτε παραμένει η επίτευξη όσο το δυνατόν καλύτερων τιμών σακχάρου στο αίμα και η διατήρηση σταθερού του βάρους σώματος. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν ένα άτομο με διαβήτη να ενταχθεί στο εορταστικό κλίμα των ημερών και να συνδυάσει την απόλαυση χωρίς να χάσει τον έλεγχο του σακχάρου τις ημέρες των εορτών; Ακολουθούν ορισμένες χρήσιμες οδηγίες που θα σας βοηθήσουν να προσαρμόσετε τη διατροφή σας στις διατροφικές συνήθειες των εορτών:
1. Περιορισμός των «παρασπονδιών» στα δύο γεύματα της εορταστικής περιόδου ακολουθώντας σωστή διατροφή πριν και μετά.
Είναι σημαντικό εκτός από τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς να τηρείται και την υπόλοιπη εορταστική περίοδο το εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής του παιδιού. Για το λόγο αυτό απαιτείται επιπλέον ένας μικρός προ-σχεδιασμός των γευμάτων όσον αφορά την επιλογή του είδους των τροφίμων ή των γλυκισμάτων, τη ποσότητα και τη κατανομή της τροφής, τη συχνότητα κατανάλωσης όπως και τον τρόπο της μαγειρικής παρασκευής τους.
2. Δεν πρέπει να παραλείπονται τα ενδιάμεσα γεύματα.
Είναι λάθος να παραλείπονται τα ενδιάμεσα γεύματα που αναγράφονται στο διατροφικό πρόγραμμα του παιδιού, προκειμένου να καταναλωθεί μεγαλύτερη ποσότητα υδατανθράκων το μεσημέρι ή το βράδυ. Είναι σημαντικό για τον έλεγχο του σακχάρου να καταμερίζεται το συνολικό ποσό των υδατανθράκων κατά την διάρκεια της ημέρας και να μην συγκεντρώνεται σε ένα γεύμα. Επιπλέον, η παράλειψη των ενδιάμεσων γευμάτων θα οδηγήσει σε αύξηση της όρεξης με αποτέλεσμα την υπερκατανάλωση τροφίμων στα κύρια γεύματα πέραν των επιτρεπόμενων ποσοτήτων.
3.
Κάθε γεύμα πρέπει να ξεκινάει με κατανάλωση των λαχανικών.
Η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας λαχανικών με την έναρξη του γεύματος είναι καθοριστική διότι αφενός μεν προσφέρουν αίσθημα κορεσμού λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν, αφετέρου δε συμβάλουν στη βραδύτερη απορρόφηση του λίπους από τα κρέατα και τα τυριά. Καλό βέβαια είναι οι σαλάτες να μην συνοδεύονται από λιπαρές προσμίξεις (πικάντικες σως με τυριά και αλλαντικά).
4. Τροφές που πρέπει να προσέξετε.
Γαλοπούλα: Η γαλοπούλα ανήκει στα άσπρα κρεατικά και περιέχει λιγότερο λίπος σε σύγκριση με τα σκούρου χρώματος (κόκκινα) κρεατικά. Τα 120γρ.
στήθος γαλοπούλα περιέχουν μόνο 7γρ. ζωικό λίπος και αποδίδουν 175 θερμίδες. Αν επιλέξετε σκούρο κρέας (μπούτι) η περιεκτικότητα σε λίπος είναι μεγαλύτερη. Όσον αφορά τον τρόπο μαγειρέματος, για να αποφύγετε επιπρόσθετη θερμιδική επιβάρυνση, αφού αφαιρέσετε το δέρμα αποφύγετε να την αλείψετε με βούτυρο ή λάδι και ψήστε την σε ειδική σακούλα ή αλουμινόχαρτο για να κρατήσει την υγρασία και τους φυσικούς χυμούς της ή βράστε την προτού την ψήσετε. Θυμηθείτε ότι για κάθε 120γρ.
γαλοπούλας ή κρέατος υπολογίζετε 1 ισοδύναμο υδατανθράκων. Γέμιση: αν και πολλές φορές επιβαρύνει θερμιδικά το βασικό έδεσμα εν τούτοις δεν είναι ανάγκη να μην τη συμπεριλάβετε στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Μπορείτε όμως να κάνετε μικρές αλλαγές για να μειώσετε τις θερμίδες όπως να αποφύγετε να βάλετε κιμά ή αλλαντικά που περιέχουν κορεσμένα λιπαρά και να προσθέσετε ρύζι, κάστανα και ξηρούς καρπούς για να προσδώσετε γεύση αλλά και άρωμα. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να μειώσετε τις θερμίδες από 250 σε 150 και το λίπος από 15 σε 7γρ. ανά 100γρ.
γέμισης. Για κάθε 150γρ. γέμισης υπολογίστε επιπλέον 1 ισοδύναμο υδατανθράκων στο γεύμα σας. Πατάτες: Για να κάνετε τις πατάτες λιγότερο παχυντικές αποφύγετε το μαγείρεμά τους μαζί με το κρέας ώστε να μην απορροφήσουν το ζωικό λίπος. Ψήστε τις ξεχωριστά περιορίζοντας την ποσότητα ελαιόλαδου στο ελάχιστο.
Μία πατάτα ψητή μεγέθους αυγού (~85γρ.) αντιστοιχεί σε 1 ισοδύναμο υδατανθράκων. Αν επιλέξετε τηγανητές πατάτες μπορείτε να προσθέσετε 3 κουταλιέςτης σούπας λάδι σε 1 κιλό πατάτες ψιλοκομμένες και να τις ψήσετε στο φούρνο αντί να τις τηγανίσετε, τυλιγμένες σε λαδόκολλα.
5. Πριν καθίσετε στο εορταστικό γεύμα, καλό είναι να πίνετε 1-2 ποτήρια νερό τόσο για να περιορίσετε την όρεξή σας όσο και να αποφύγετε να φάτε λαίμαργα.
6. Σε περίπτωση που θα συμμετέχετε σε εορταστικό γεύμα ή δείπνο, δε θα πρέπει να παραμείνετε νηστικοί την υπόλοιπη ημέρα.
Προσπαθήστε οι επιλογές σας να είναι πιο αυστηρά ελεγμένες και να διακρίνονται από ποικιλία τόσο την ίδια ημέρα όσο και την επομένη.
Μπορείτε για παράδειγμα το μεσημέρι, αν ακολουθήσει εορταστικό δείπνο να καταναλώσετε κάτι ελαφρύ όπως μια πλούσια σαλάτα με άπαχο κρέας, κοτόπουλο ή ψάρι ενισχυμένη με λίγους σύνθετους υδατάνθρακες αποφεύγοντας τα μαγειρεμένα με λίπος τρόφιμα.
7. Για να περιορίσετε την υπερκατανάλωση τις γιορτινές μέρες με κίνδυνο αύξησης του βάρους, καλό είναι να ελέγξετε το σωματικό σας βάρος στην αρχή της εορταστικής περιόδου και κατά τη διάρκεια του δεκαημέρου μεταξύ Χριστουγέννων-Πρωτοχρονιάς, οπότε ενδέχεται να μετριαστεί μια ενδεχόμενη αυξητική πορεία.
8.Αλκοολούχα ποτά
Όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να γνωρίζετε ορισμένους βασικούς κανόνες:
• ένας έφηβος με Σακχαρώδη Διαβήτη μπορεί να πίνει με μέτρο (1-2 φορές/εβδομάδα) συγκεκριμένες ποσότητες αλκοολούχων ποτών, πάντοτε σε συνδυασμό με το γεύμα.
• σε περίπτωση βραδινής εξόδου, είναι απαραίτητο να έχει προηγηθεί πλήρες γεύμα ή διαφορετικά θα πρέπει να τρώτε κάτι, κυρίως υδατάνθρακες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την λήψη αλκοόλ.
• υπερβολική κατανάλωση προκαλεί κίνδυνο υπογλυκαιμίας για παρατεταμένο χρονικό διάστημα
• ποτέ μην πάτε για ύπνο το βράδυ αν είστε πιωμένος ή ζαλισμένος χωρίς να κάνετε μέτρηση σακχάρου
9.
Η κατανάλωση γλυκών δεν απαγορεύεται.
Η συνολική ποσότητα γλυκών που μπορείτε να καταναλώσετε κατά τη διάρκεια των εορτών δίχως επιπλοκές είναι ιδιαίτερα μικρή: 3-4 γλυκά, όσο το δυνατόν μικρότερα σε όγκο και πάντα στο πλαίσιο του γεύματος. Η κατανάλωσή τους καλό είναι να περιορίζεται στην ημέρα των Χριστουγέννων ή την επομένη και στην παραμονή της Πρωτοχρονιάς ή ανήμερα ώστε να αποφευχθεί η υπερκατανάλωση σε βάρος της κανονικής δίαιτας. Εάν πρόκειται να φάτε γλυκό στο γιορτινό τραπέζι,φροντίστε να περιορίσετε τους υπόλοιπους υδατάνθρακες που θα φάτε ταυτόχρονα, όπως ψωμί, πατάτες, ρύζι, γέμιση με ρύζι.
Μελομακάρονα ή κουραμπιέδες;
Μελομακάρονα: Τα παραδοσιακά μελομακάρονα και όχι αυτά με επικάλυψη σοκολάτας είναι η καλύτερη επιλογή. Περιέχουν ελαιόλαδο, καρύδι και καλή ποιότητα λίπους σε αντίθεση με τους κουραμπιέδες που οι θερμίδες που προσδίδουν είναι κατώτερης ποιότητας, αφού το ελαιόλαδο αντικαθίσταται από βούτυρο και το μέλι από ζάχαρη.
Ένα μέτριο μελομακάρονο, χωρίς σοκολάτα αποδίδει περίπου 220 θερμίδες με μέσο όρο 10γρ. λίπους.
Αν όμως προστεθεί η επικάλυψη σοκολάτας, οι θερμίδες ανέρχονται στις 270 και το λίπος στα 20γρ. Η διαφορά τους με τον κου ραμπιέ είναι ότι ο κουραμπιές έχει ζάχαρη και κορεσμένο λίπος λόγω βουτύρου, ενώ το μελομακάρονο έχει μέλι και ελαιόλαδο, τα οποία είναι πιο υγιεινά. Και για τα δύο όμως χρειάζονται μέτρο, αφού έχουν παρόμοιο αριθμό θερμίδων και υδατανθράκων.
Ένα μελομακάρονο 50γρ. υπολογίζεται ως 1,5 ισοδύναμο υδατανθράκων. Εάν είναι αμέλωτο, τότε θα το υπολογίσουμε ως 1 ισοδύναμο. Κουραμπιέδες: Ένας μικρός κουραμπιές (~50γρ) δίνει περίπου 260 θερμίδες και 16,5γρ. λίπους.
Μπορείτε να παρασκευάσετε τους κουραμπιέδες με γλυκαντική ουσία και να τους πασπαλίσετε με το ίδιο υλικό. Ένας κουραμπιές 50γρ. υπολογίζεται ως 1,6 ισοδύναμα υδατανθράκων. Στην περίπτωση αυτή ανάλογα με το μέγεθος (50 ή 100γρ) θα τους υπολογίσετε ως 1 ή 2 ισοδύναμα υδατανθράκων.
Βασιλόπιτα
Θα πρέπει να είστε προσεκτικοί και να καταναλώσετε ένα μικρό κομμάτι μόνο γιατί ένα κομμάτι βασιλόπιτας τύπου κέικ γύρω στα 100γρ.
δίνει 377 θερμίδες και 51γρ. υδατανθράκων ενώ εάν είναι τύπου τσουρεκιού δίνει 408 θερμίδες και 65,5γρ. υδατανθράκων.
Δίπλες
Αν προτιμάτε τις δίπλες θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι δίπλες ως τηγανητό γλυκό απορροφούν πολύ λάδι, συνεπώς συμβάλουν σημαντικά στην αύξηση της θερμιδικής πρόσληψης και καλό είναι να τις αποφεύγετε.
10.
Τακτικός έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης
Κατά την εορταστική περίοδο είναι ακόμη πιο σημαντική η τακτική παρακολούθηση των τιμών του σακχάρου. Ιδιαίτερα όταν το παιδί πρόκειται να παρευρεθεί σε ένα εορταστικό γεύμα ή να καταναλώσει κάποιο γλυκό απαραίτητη είναι η μέτρηση του πριν και μετά.
11. Φυσική δραστηριότητα κατά την διάρκεια των εορτών
έλλειψη της φυσικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την κατανάλωση θερμιδικά πυκνότερων τροφίμων οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους. Συνεπώς εντατικοποιήστε τη φυσική δραστηριότητα όχι μόνο για να ισοφαρίσετε τυχόν διαιτητικές αμαρτίες, αλλά και για να υπάρχει μια αποδοτικότερη και καλύτερη κατανάλωση θερμίδων και υδατανθράκων.
Πρέπει να γνωρίζετε όμως πως η θερμιδική κατανάλωση με την άσκηση δύσκολα εξισορροπεί την υψηλή θερμιδική πρόσληψη των εορτών και για αυτό πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί με τη διατροφή σας. Ζήστε λοιπόν τις διατροφικές ιδιαιτερότητες των ημερών αποφεύγοντας κατά το δυνατόν υπερφαγικές τάσεις και ασκηθείτε περισσότερο. Διασκεδάστε περνώντας ευχάριστες στιγμές με τους φίλους και την οικογένειά σας καθώς το κλίμα των ημερών είναι μια αφορμή να αγαπήσουμε περισσότερο τους εαυτούς μας και τους γύρω μας. Καλές γιορτές!
Τεύχος 42 σελίδα 40 Πατήστε εδώ
