Παθολόγος, συντονιστής διευθυντής παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού ιατρείου, ΓΝ Λαμίας
« θα συμβούλευα, όλους μας να επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα. Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς κ.ά. Όλα αυτά είναι δικά μας προϊόντα, τα ξέρουμε όλοι.
Να τρώμε ψάρια, στη Ελλάδα ζούμε. Αυτήν την διατροφή μπορούμε να την κάνουμε στο σπίτι μας. Λέμε συχνά «βαριέμαι να μαγειρέψω, ας πάρουμε πίτσα, σουβλάκια, ή κάποιο χάμπουργκερ.
Όλα αυτά δεν είναι υγιεινά φαγητά. Πρέπει να είναι η εξαίρεση του κανόνα.
Ο κανόνας να είναι η παλιά καλή Μεσογειακή διατροφή που είχαμε »
→ Κύριε Λαναρά τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι, παρ΄ όλη την ενημέρωση που υπάρχει από ειδικούς επιστήμονες προς τον κόσμο σχετικά με την αύξηση του διαβήτη τύπου 2 και τους κινδύνους που υπάρχουν πίσω από αυτήν την αύξηση, εντούτοις ο κόσμος φαίνεται σαν να μην ακούει αυτές τις επισημάνσεις. Τι πιστεύετε ότι κάνει τον κόσμο να αδιαφορεί στην απειλή αυτή;
Ο διαβήτης είναι η μάστιγα του αιώνα μας. Δυστυχώς, υπάρχει σχεδόν εκθετική αύξηση των διαβητικών ατόμων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η αύξηση των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 οφείλεται κυρίως στην παχυσαρκία , στην έλλειψη άσκησης, και γενικότερα στον σημερινό τρόπο ζωής. Η αύξηση όμως του σωματικού βάρους δεν ξεκινάει από την ενήλικη ζωή, ουσιαστικά ξεκινάει από τα παιδικά μας χρόνια. Όταν οι μαμάδες, ή οι γιαγιάδες και γενικά το οικογενειακό περιβάλλον πιέζουν τα παιδιά να φάνε για να μεγαλώσουν και να γίνουν «γερά και δυνατά»…. Δυστυχώς η δημιουργία μιας γενιάς παχύσαρκων παιδιών είναι πλέον γεγονός, αφού τα Ελληνόπουλα βρίσκονται στην πρώτη θέση παχύσαρκων παιδιών στην Ευρώπη. Εγώ πιστεύω ότι φταίει γενικότερα η νοοτροπία που έχουμε στην χώρα μας.
Πάντα συνδέαμε τις περισσότερες κοινωνικές εκδηλώσεις –όπως τις γιορτές – με την υπέρμετρη κατανάλωση τροφής. Στην Ελληνική κοινωνία όμως έχουμε και άλλες παθογένειες. Η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα στη εφηβική ηλικία, βρίσκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αυτό το γεγονός μερικές φορές θεωρείται κοινωνική «μαγκιά» του Έλληνα και δεν καταδικάζεται. Δηλαδή, θέλω να πω ότι δεν αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, καταστάσεις που προδιαθέτουν σε μελλοντικούς κινδύνους για την υγεία μας.
Γνωρίζουμε ότι συνήθως άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος έχουν την προδιάθεση για εκδήλωση διαβήτη τύπου 2.
→ Πιστεύετε ότι το πρόβλημα έγκειται στις ποσότητες που καταναλώνουμε, στην ποιότητα του φαγητού (τροφές με «κρυφά» λιπαρά, ή γλυκαντικές ουσίες), ή στις διαφορετικές επιλογές τροφής που υπάρχουν στις μέρες μας;
Είναι όλα αυτά που είπατε. Πλέον δεν ακολουθούμε την λεγόμενη Μεσογειακή διατροφή. Οι Κρήτες σε έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν αναδείχτηκαν «πρωταθλητές» στην μακροζωία. Όμως σε τελευταίες έρευνες έχουν πέσει 30-40 μονάδες κάτω διότι ενώ παλαιότερα έτρωγαν λάδι, φρούτα, όσπρια και ψάρια και είχαν ελάχιστη κατανάλωση κρέατος, άλλαξαν με την πάροδο των ετών διατροφικές συνήθειες αυξάνοντας την κατανάλωση λιπαρών τροφών και κρέατος.
Οι καινούργιες συνήθειες διατροφής και τα νέα πρότυπα (πχ τα snacks, η έξοδος σε ένα ταχυφαγείο) δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα. Και πιστεύω ότι στο μέλλον τα προβλήματα που θα έχουμε θα είναι ακόμα πιο μεγάλα. Η αύξηση της παχυσαρκίας, η αύξηση των ατόμων με διαβήτη, η αύξηση νόσων που σχετίζονται με την παχυσαρκία και τον διαβήτη, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλα. Θα μας προβληματίσουν στο άμεσο μέλλον. Όλα αυτά δεν αποτελούν έναν παράγοντα ,είναι μια γενική θεώρηση της ζωής, που θα πρέπει να αλλάξουμε στην ελληνική πραγματικότητα .
Και βέβαια όλα τα παραπάνω υπάρχουν και στο εξωτερικό, αλλά δεν υπάρχουν στον βαθμό που τα έχουμε εμείς. Εκεί υπάρχει μια άλλη προοπτική. Το παιδί εκεί έχει διαφορετικές επιλογές, τα πράγματα είναι πιο οργανωμένα –αν θέλετε- δεν έχουν αυτό το «ωχ αδελφέ» που λένε οι Έλληνες μερικές φορές. Και αυτό βοηθάει πάρα πολύ στο να είναι πιο συγκροτημένη η διαδικασία της διατροφής και γενικά της ανατροφής του παιδιού, γιατί από εκεί ξεκινάνε τα περισσότερα προβλήματα.
→ Ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι το μέτρο για τα άτομα με διαβήτη, ή τα άτομα που δεν έχουν παρουσιάσει ακόμα διαβήτη;
Επιμένω στην άσκηση – όχι σπουδαία πράγματα – περπάτημα, κολύμβηση, ποδήλατο.
Πρέπει όμως όλα αυτά να είναι συστηματικά. Όχι να πηγαίνουμε την Κυριακή μια βόλτα, να περπατάμε μια ώρα, και μετά στην ταβέρνα. Επίσης, ένα άλλο που θα συμβούλευα, είναι να επιστρέψουμε στις διατροφικές συνήθειες που είχαμε παλαιότερα. Να τρώμε φρούτα, πράσινα λαχανικά, ελιές, λάδι, ξηρούς καρπούς. Όλα αυτά είναι δικά μας προϊόντα, τα ξέρουμε όλοι.
Να τρώμε ψάρια, στη Ελλάδα ζούμε. Αυτήν την διατροφή μπορούμε να την κάνουμε στο σπίτι μας. Λέμε συχνά «βαριέμαι να μαγειρέψω, ας πάρουμε πίτσα, σουβλάκια, ή κάποιο χάμπουργκερ.
Όλα αυτά δεν είναι υγιεινά φαγητά. Πρέπει να είναι η εξαίρεση του κανόνα.
Ο κανόνας να είναι η παλιά καλή Μεσογειακή διατροφή που είχαμε.
→ Όντας συντονιστής διευθυντής στην παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου Λαμίας, έχετε υπό την επίβλεψή σας δύο εξαιρετικά τμήματα, το ένα ασχολείται με το διαβητικό πόδι και το δεύτερο είναι το ιατρείο για την παχυσαρκία. Θέλουμε να μας μιλήσετε για το έργο, το οποίο επιτελείτε στο νοσοκομείο;
Όταν δημιούργησα το διαβητολογικό ιατρείο το 1992 ήταν ένα από τα πρώτα διαβητολογικά ιατρεία που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα. Και μάλιστα είχα την τύχη να αρχίσω με πλήρη ηλεκτρονική καταγραφή σε υπολογιστή, από την έναρξη του ιατρείου μέχρι και σήμερα. Και έτσι έχουμε ηλεκτρονικό αρχείο των ασθενών μας, σε βάθος χρόνου.
Σαν ιατρείο παρακολουθούμε γύρω στους 6500 αρρώστους, από τον Νομό Φθιώτιδας καθώς και από γειτονικούς νομούς. Το ιατρείο μας λειτουργεί καθημερινά, με τέσσερις παθολόγους ιατρούς που διαθέτουν την προβλεπόμενη εξειδίκευση στο διαβήτη. Το ιατρείο διαβητικού ποδιού λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια. Η λειτουργία του ιατρείου διαβητικού ποδιού έχει σταματήσει το φαινόμενο να βλέπουμε διαβητικούς με προβλήματα στα πόδια τους, να πρέπει να πηγαίνουν στην Αθήνα για να εξετασθούν ή να νοσηλευθούν. Πλέον, σε συνεργασία με εξειδικευμένους χειρουργούς, κάνουμε σπουδαία δουλειά για τους ασθενείς αυτούς.
Επίσης, εδώ και ένα χρόνο περίπου, δημιουργήθηκε και το ιατρείο παχυσαρκίας. Και αυτό το ιατρείο λειτουργεί επίσης με μεγάλη επιτυχία.
→ Πόσο απαραίτητη είναι η εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη;
Ως γνωστόν, ο διαβήτης «δεν πονάει», οπότε πρέπει να πείσεις τον ασθενή, ότι είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία θα υπάρχει για πάντα και ότι θα πρέπει να έχει καλή ρύθμιση για να αποφύγει ή να απομακρύνει τις επιπλοκές που προκαλεί. Όπως είναι γνωστό, οι επιπλοκές έχουν να κάνουν με τον χρόνο διάρκειας του διαβήτη καθώς και με τον τρόπο αντιμετώπισης και διαχείρισής του. Εκείνο που πρέπει ουσιαστικά να κάνουμε οι επαγγελματίες της Υγείας, είναι να ασχοληθούμε με τον κάθε άρρωστο, να εξατομικεύσουμε δηλαδή την θεραπεία και την εκπαίδευσή του.
Η εκπαίδευση του διαβητικού είναι ένα σημείο στο οποίο αντιμετωπίζουν πρόβλημα όλα τα κέντρα που ασχολούνται με τον διαβήτη. Είναι εύκολο σε έναν γιατρό να λέει κάνε αυτό, ή εκείνο, πάρε την ινσουλίνη σου, ή τα χάπια σου, κάνε άσκηση κ.α. Τι άσκηση να κάνει όμως, ξέρει ο ασθενής του; Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, που πρέπει να τους μιλήσεις σωστά και κατανοητά για να μπορέσουν να καταλάβουν τι τους λες. Ούτως ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στους στόχους, που τους έχεις θέσει, για την γλυκαιμική τους ρύθμιση. Άποψή μου είναι ότι, η εκπαίδευση του διαβητικού είναι εξίσου σημαντική, με την φαρμακευτική αγωγή.
Για την φαρμακευτική αγωγή, όσον αφορά τους ιατρούς, είναι τόσα πολλά τα ερεθίσματα που υπάρχουν (τόσα συνέδρια γίνονται, τόσα βιβλία υπάρχουν, τόση πληροφόρηση στο διαδίκτυο ), οπότε η εκπαίδευσή τους είναι επαρκής. Όμως για την σωστή εκπαίδευση των ασθενών στην αντιμετώπιση του διαβήτη, απαιτείται χρόνος που συνήθως δεν υπάρχει, ο κόσμος είναι πολύς και έτσι τελικά προκύπτουν πολλά προβλήματα. Σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του διαβητικού έχουν οι νοσηλευτές. Εμείς ευτυχώς έχουμε μια εξειδικευμένη νοσηλεύτρια, η οποία έχει εκπαιδευτεί σε θέματα του διαβήτη και η οποία εργάζεται αποκλειστικά το διαβητολογικό μας ιατρείο. Όμως ξέρω άλλα ιατρεία στην Ελλάδα, τα οποία δεν έχουν καθόλου εκπαιδευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, σε αντίθεση με αντίστοιχα κέντρα της Αθήνας, τα οποία διαθέτουν πάρα πολλούς γιατρούς και πάρα πολλές νοσηλεύτριες συνήθως.
Αυτό πιστεύω ότι είναι λίγο δυσανάλογο.
→ Κύριε Λαναρά αναφερθήκατε σε κάτι, το οποίο μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Είναι δυνατόν να μην ασκούνται άνθρωποι που μένουν στην περιοχή σας. Εάν μιλούσαμε για ανθρώπους που μένουν στην Αθήνα θα το καταλάβαινα, αλλά στην Λαμία;
Ναι, όπως το ακούσατε. Η επαρχία δεν είναι όπως ήταν κάποτε.
Όταν λέμε ότι στη επαρχία ασκούνται, μιλάμε για κάτι πολύ σχετικό πλέον. Η επαρχία είναι πλέον μικρές «Αθήνες» στις αστικές περιοχές. Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό. Βλέπουμε, πλέον, ανθρώπους που ακόμα και για να πάρουν τα τσιγάρα τους πηγαίνουν στο περίπτερο με το αυτοκίνητο, διανύοντας μια απόσταση ούτε 500 μέτρων. Δυστυχώς, ο κακός τρόπος ζωής των ανθρώπων στις μεγάλες πόλεις μεταφέρθηκε παντού σε όλη την Ελλάδα.
Εδώ βλέπουμε στα χωριά μας, να παίρνουν το αγροτικό τους αυτοκίνητο, για να πάνε στην εκκλησία, να πάνε στο καφενείο, να πάνε στο φούρνο του χωριού.
→ Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε στην καθημερινή σας πράξη με τους αρρώστους;
Αν και κάνουμε καθημερινές προσπάθειες και επιλέξαμε να λειτουργούμε σε καθημερινή βάση τα ιατρείο , θέλουμε να μειώσουμε τους χρόνους αναμονής των ασθενών για εξέταση. Γιατί, όπως ανέφερα παραπάνω, χρειάζεται εκπαίδευση και παρακολούθηση, δεν μπορείς να λες στον διαβητικό «ελάτε μετά από έξι μήνες να σας ξαναδώ». Υπάρχουν περιστατικά που πρέπει να τα επανεξετάσουμε σε 15 ημέρες, σε 20 ημέρες, σε ένα μήνα, σε τρεις μήνες, κλπ, για να βεβαιωθούμε ότι γίνεται ικανοποιητικά η ρύθμιση του διαβήτη τους. Οπότε ένα βασικό ζήτημα για εμάς ήταν να μειώσουμε τον χρόνο αναμονής των ραντεβού.
Και το δεύτερο, το οποίο προσπαθούμε ήταν, όπως είπαμε, η καλύτερη προσφερόμενη εκπαίδευση.
→ Γίνονται προσπάθειες ενημέρωσης μέσω κάποιας καμπάνιας από εσάς και τους τοπικούς φορείς. Υπάρχει τοπικός σύλλογος στην περιοχή σας;
Πριν από πολλά χρόνια, το 1997 νομίζω, είχε γίνει μια προσπάθεια από κάποιους διαβητικούς, οι οποίοι ήθελαν να βοηθήσουν -νέοι σχετικά σε ηλικία- στην δημιουργία ενός συλλόγου διαβητικών, όμως η προσπάθεια αυτή δεν τελεσφόρησε για κάποιους λόγους τότε. Από τότε δυστυχώς δεν έχουμε σύλλογο στην ευρύτερη περιοχή. Φαίνεται ότι τα άτομα με διαβήτη εδώ δεν θέλουν να ασχοληθούν και πάρα πολύ.
Και πιστεύω ότι σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι η επαρχία δεν μπορεί να «δεχτεί» εύκολα το γεγονός ότι κάποιος είναι διαβητικός. Δυστυχώς θεωρώ ότι υπάρχει ταμπού στην τοπική κοινωνία. Ακόμη και τώρα υπάρχουν κάποιοι ασθενείς, οι οποίοι δεν θέλουν να ξέρει το περιβάλλον τους ότι είναι διαβητικοί. Και πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος, που δεν δημιουργείται σύλλογος διαβητικών. Όμως πρέπει να δημιουργηθεί ένας σύλλογος, ο οποίος θα βοηθήσει τους ανθρώπους με διαβήτη να διεκδικήσουν κάποια πράγματα, να εκπαιδευτούν καλύτερα και να ενημερωθούν συνολικά για τα ζητήματα του διαβήτη.
Εμείς, ως γιατροί, θέλουμε πάρα πολύ να δημιουργηθεί ένας σύλλογος, διότι θα είναι συμπαραστάτης μας. Δεν έχει νόημα ο γιατρός να κάνει αυτή τη διαδικασία, πρέπει τα άτομα με διαβήτη να το κάνουν. Καλό θα ήταν να βοηθήσει στη διαδικασία της δημιουργίας ενός τοπικού συλλόγου διαβητικών και η ΕΛΟΔΙ. Όσον αφορά τον τοπικό πληθυσμό, γίνονται συνεχείς προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού και έχουμε ήδη πραγματοποιήσει κάποιες εκδηλώσεις για την παχυσαρκία, το διαβητικό πόδι, και πολλές ημερίδες, για την εκπαίδευση των γιατρών σε συνεργασία με έγκριτες ιατρικές επιστημονικές εταιρείες . Φροντίζουμε να ενημερώνουμε επίσης μέσω του τύπου και της τηλεόρασης.
Όμως πιστεύω ότι θα μπορούσαν να γίνουν πολύ περισσότερα πράγματα ως προς την ενημέρωση του κόσμου της περιοχής μας.
→ Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε καθημερινά ως απόρροια της οικονομικής κρίσης;
Πριν προκύψουν όλα αυτά τα προβλήματα ευτυχώς είχαμε οργανώσει το Διαβητολογικό ιατρείο, είχαμε το προσωπικό που έπρεπε να έχουμε και ευτυχώς είμαστε τέσσερις εξειδικευμένοι στο Διαβήτη γιατροί. Εμείς είχαμε αυτό το πλεονέκτημα προ κρίσης και ευτυχώς δεν έχουμε χάσει κανέναν από το προσωπικό μας. Οπότε μπορούμε και λειτουργούμε, όπως περίπου λειτουργούσαμε και νωρίτερα. Όμως όσον αφορά τους πόρους μας, εκεί σίγουρα έχουμε υποστεί μεγάλες μειώσεις.
Δηλαδή, αντιμετωπίζουμε καθημερινά προβλήματα όπως είναι η έλλειψη εκτυπωτικών υλικών, γραφικής ύλης κ.α. προβλήματα όμως που σε κάνουν να γελάς μερικές φορές και άλλες πάλι να κλαις. Επίσης κάποια φορά δεν είχαμε ταινίες μέτρησης για τους ασθενείς μας. Όμως, εκ των ενόντων, καταφέρνουμε να τα βγάζουμε πέρα. Στο μέλλον όμως δεν ξέρω τι μπορεί να αντιμετωπίσουμε.
→ Συνήθως στα νεοδιαγνωσθέντα περιστατικά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, η πάγια τακτική είναι η χορήγηση αντιδιαβητικών δισκίων. Στην πορεία της νόσου περνάμε στη θεραπεία συνδυασμού και στο τέλος έρχεται η ινσουλίνη. Υπάρχουν όμως αρκετοί συνάδελφοί σας που θεωρούν ότι θα πρέπει να ξεκινήσουν κατευθείαν με ινσουλίνη. Μπορεί να αποφευχθεί αυτή η πορεία, ή είναι προδιαγεγραμμένη. Ποια είναι η δική σας αντιμετώπιση στα συγκεκριμένα περιστατικά;
Ακολουθούμε τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας και με βάση αυτές λειτουργούμε.
Ξεκινάμε με δίαιτα και άσκηση, και γενικά τροποποίηση του τρόπου ζωής. Στη συνέχεια ανάλογα με την επίτευξη ή όχι των στόχων που έχουμε θέσει, προχωρούμε στην ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή. Εάν όμως πρόκειται για ένα πρωτοδιαγνωσθέντα διαβητικό ο οποίος εμφανίζει υψηλές τιμές γλυκόζης πλάσματος και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, τότε σε αυτήν την περίπτωση αρχίζουμε αγωγή με ινσουλίνη. Και σε βάθος χρόνου αποφασίζουμε για την τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής. Είναι ξεκάθαρο το πρωτόκολλο που ακολουθούμε για τους ασθενείς μας.
Και μάλιστα προτείνεται πλέον σε όλα τα συνέδρια που έχουν γνωστικό αντικείμενο τον διαβήτη. Είχα την τύχη να είμαι αντιπρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας την περίοδο που γινόταν η επεξεργασία των κατευθυντηρίων οδηγιών και μάλιστα συμμετείχα ενεργά στην όλη διαδικασία. Πιστεύω ότι ήταν από τις πιο καλές εργασίες που έχουν γίνει και δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από ανάλογες σε άλλες χώρες. Και αυτό διότι η Διαβητολογική Εταιρεία περνάει το μήνυμα πλέον στους γιατρούς, ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι κάτι πολύ σημαντικό, είναι η κοινή γλώσσα για την αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη.
→ Πιστεύετε ότι οι συνάδελφοι σας και ιδιαίτερα οι νεότεροι είναι αρκετά εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι;
Ναι, εκτιμώ ότι είναι αρκετά εκπαιδευμένοι και έχουν και πολλές δυνατότητες.
Στις μέρες μας υπάρχει περισσότερη γνώση για αυτόν που θα την αναζητήσει, καθώς και πολλές ευκαιρίες για συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Είναι πλέον τόσα πολλά τα διαβητολογικά ιατρεία και γίνονται τόσο πολλές επιστημονικές εκδηλώσεις που σκοπό έχουν να προσφέρουν κατάρτιση και γνώση, είτε στην Αθήνα, είτε στην επαρχία, που η πληροφόρηση σχετικά με τον διαβήτη και τις εξελίξεις επάνω σε αυτόν δεν μας λείπει καθόλου.
→ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος και με άλλα νοσήματα, όπως είναι οι δυσλιπιδαιμίες, η παχυσαρκία και η υπέρταση. Υπάρχει τρόπος να οδηγηθεί το άτομο με διαβήτη στη σωστή ρύθμιση, αποφεύγοντας αυτήν την «αλυσιδωτή αντίδραση»;
Καταρχήν το άτομο με διαβήτη είναι σημαντικό να απευθύνεται στον ειδικούς γιατρούς. Νομίζω ότι, με τον τρόπο αυτό, θα πάρει τις πληροφορίες και τις οδηγίες που θα τον βοηθήσουν στο να αντιμετωπίσει νοσήματα που συνυπάρχουν με τον διαβήτη και να αποφύγει τις απώτερες επιπλοκές, επιτυγχάνοντας μια καλή ρύθμιση.
Διότι είναι γνωστό ότι το κόστος των επιπλοκών είναι πολλαπλάσιο του κόστους της πρόληψης και της ενδεδειγμένης φαρμακευτικής αγωγής. Η εκπαίδευση, καθώς και η στοχευμένη φαρμακευτική αγωγή βοηθούν στην αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων στο μέλλον.
→ Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές μέθοδοι, όπως είναι η βαριατρική επέμβαση, που βελτιώνουν τον μεταβολισμό του σακχάρου στα άτομα που έχουν διαβήτη και που είναι παχύσαρκα. Ποια είναι η άποψή σας για τις μεθόδους αυτές;
Η βαριατρική χειρουργική είναι μια πολύ καλή μέθοδος απώλειας βάρους που βελτιώνει και την γλυκαιμία . Μερικοί θεωρούν ότι είναι το μέλλον στη θεραπεία του διαβήτη.
Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι, που την αφορίζουν εξαιτίας επιπλοκών που έχουν σχέση με τις χειρουργικές τεχνικές. Κάπου στην μέση βρίσκεται η αλήθεια. Στα χέρια ειδικών και με σχολαστική παρακολούθηση η βαριατρική χειρουργική έχει θεαματικά αποτελέσματα στη ρύθμιση του διαβήτη
→ Μιλήστε μας λίγο για το πώς πιστεύετε ότι διαγράφεται το μέλλον του διαβήτη στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Τι θα μπορούσε να ανακόψει την πορεία αυτή;
Η θεραπεία του διαβήτη πιστεύω πια ότι είναι στις γενετικές διαδικασίες, στη δημιουργία παγκρέατος από βλαστοκύτταρα. Αυτό πιστεύω ότι είναι το μέλλον.
Πριν όμως φτάσουμε εκεί, ας δούμε το παρόν. Και το παρόν είναι η γλυκαιμική ρύθμιση για αποφυγή των επιπλοκών. Δεν θα περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει μετά από 20 χρόνια. Και εξάλλου ό,τι και να γίνει, θα προτιμηθούν οι διαβητικοί που θα είναι ρυθμισμένοι και χωρίς επιπλοκές για να ακολουθήσουν τις νέες αγωγές και τις νέες προοπτικές. Άρα λοιπόν θα πρέπει να φροντίζουμε το παρόν με τα μέσα που έχουμε.
Το μέλλον δεν το ξέρει κανείς. Μπορεί να είναι κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον, μπορεί να είναι πιο μακρινό αυτό το ενδιαφέρον, οπότε μπορούμε να ξεκινήσουμε με τα μέσα που έχουμε σήμερα. Και αυτό είναι το θέμα. Δεν ξέρω βέβαια, κατά πόσο χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα που έχουμε σήμερα.
→ Η εκπαίδευση των φροντιστών του διαβήτη, είτε πρόκειται για το νοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου, είτε και για τον οικογενειακό περίγυρο του ασθενή, είναι τελικά δύσκολη υπόθεση.
Υπάρχουν τρόποι για να γίνει το πολύτιμο έργο αυτών των ανθρώπων πιο εύκολο και αποτελεσματικό;
Όσον αφορά τους νοσηλευτές, αυτοί είναι απαραίτητοι και πρέπει να εκπαιδεύονται ώστε να αντιμετωπίζουν όλες τις παθογόνες καταστάσεις που μπορεί να εμφανίσει ο διαβητικός ασθενής. Όμως είναι πολύ λίγοι για τις αυξανόμενες ανάγκες. Να σας πω ότι π.χ. ποδολόγοι στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστοι και αυτοί δεν προσλαμβάνονται. Στην Αγγλία είναι ειδικότητα που προσφέρει σημαντική βοήθεια.
Οπότε μένει στον γιατρό και στον νοσηλευτή να παρέμβουν αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα: την πρόληψη, την δίαιτα, την εκπαίδευση, την φροντίδα, την ψυχολογική υποστήριξη, την παρακολούθηση. Αυτό το γεγονός της έλλειψης ειδικών, επιβαρύνει συνολικά την αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών υγείας Τώρα, όσον αφορά το σπίτι, συνήθως ο διαβητικός στην Ελλάδα δεν είναι προσεκτικός. Αυτό το βλέπω συνέχεια. Βλέπουμε ένα άτομο να έχει «λίγο ζάχαρο, να έχει λίγη χοληστερίνη, να έχει λίγο πίεση», αλλά δεν πιστεύει ότι αυτό είναι κάτι σημαντικό και ότι θα του προκαλέσει προβλήματα στο μέλλον, όπως για παράδειγμα: έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφροπάθεια, τύφλωση. Σιγά – σιγά, με την ενημέρωση που γίνεται από τα ΜΜΕ και από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, αλλάζουν τα δεδομένα.
Καταλαβαίνουν ότι ο διαβήτης, η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλλον. Επίσης και το οικογενειακό περιβάλλον αρχίζει να συνειδητοποιεί τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες των διαβητικών ασθενών και βοηθά σημαντικά. Και βλέπω ότι ο φόβος, που υπήρχε παλαιότερα, ξεπερνιέται σιγά – σιγά. Γιατί, όταν σαν γιατρός θέσεις κάποιους ρεαλιστικούς στόχους, σε συνεργασία με τον ασθενή σου και τους ανθρώπους που τον φροντίζουν, τότε έχεις και τα αποτελέσματα που επιζητάς.
→ Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό βλέπουμε όλο και περισσότερο διαβητικά άτομα να μην λαμβάνουν σωστά τα φάρμακά τους, ή να μην σιτίζονται σωστά, εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας, που υπάρχει σε πολύ πλέον κόσμο.
Εσείς αντιμετωπίζεται τέτοια φαινόμενα στο διαβητολογικό ιατρείο σας;
Βεβαίως και αντιμετωπίζω τέτοια περιστατικά. Υπάρχουν άνθρωποι που μου λένε «γιατρέ αυτό το φάρμακο είναι ακριβό και θέλω να μου δώσετε κάποιο φτηνότερο». Το οποίο φάρμακο όμως, μπορεί να μην είναι εξίσου αποτελεσματικό με αυτό που έπαιρνε πιο πριν. Υπάρχουν τέτοιου είδους προβλήματα. Ένα άλλο φαινόμενο, που βλέπω συχνά, έχει να κάνει με τις εξετάσεις, που πρέπει να κάνει κάποιος στην επανεξέτασή του και δεν μπορεί να τις πληρώσει.
Σε αρκετές περιπτώσεις δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε την συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να δεις τι μπορείς να κάνεις, και να βοηθήσεις τον ασθενή σου να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματα στο μέτρο του δυνατού. Και βέβαια όταν κάποιος είναι άνεργος, ίσως να μην είναι προτεραιότητά του η γλυκαιμική ρύθμιση και αυτό είναι κατανοητό. Θα πρέπει η πολιτεία να βοηθήσει όσο γίνεται γιατί ο διαβητικός ασθενής δεν γίνεται να αφεθεί στην τύχη του.
Τεύχος 35 Πατήστε εδώ
