H αντλία ινσουλίνης αποτελεί πλέον ένα θεραπευτικό εργαλείο ευρέως διαδεδοµένο για την εφαρµογή του εντατικοποιηµένου σχήµατος ινσουλινοθεραπείας. Το σκεύασµα ινσουλίνης που χορηγείται από την αντλία είναι το ταχείας δράσεως ινσουλινικό ανάλογο. Όταν εκτελείται πρόγραµµα άσκησης µεταγευµατικά και σε χρόνο που αναµένεται η µέγιστη δραστικότητα της προγευµατικής δόσης ινσουλίνης (δηλαδή 1 – 3 ώρες) τότε θα πρέπει να µειωθεί κατά 50% περίπου η χορηγούµενη δόση. Παράλληλα θεωρείται σηµαντικό ο διαβητικός να προσαρµόζει το δοσολογικό του σχήµα ανάλογα µε την διάρκεια, την ένταση και το είδος της άσκησης. Η τροποποίηση του βασικού ρυθµού χορήγησης δεν είναι δύσκολη όταν ο διαβητικός θα συµµετέχει σε πρόγραµµα άσκησης πριν το πρωινό ή 4 – 6 ώρες µεταγευµατικά. Η συχνή σύσταση αφορά µείωση του βασικού ρυθµού έγχυσης στο µισό της συνήθους δόσης.
Με την ολοκλήρωση του προγράµµατος η συσκευή θα πρέπει να επαναρυθµιστεί για χορήγηση στον συνήθη ρυθµό. Εντούτοις, οι προγευµατικές δόσεις στα γεύµατα που ακολουθούν θα πρέπει να µειωθούν επειδή η άσκηση αύξησε τον βαθµό ινσουλινοευαισθησίας των ιστών. Μερικές φορές που απαιτείται η πλήρης διακοπή της βασικής έγχυσης ινσουλίνης µε την επανέναρξη θα πρέπει να ελέγχεται ο καθετήρας της ινσουλίνης για την πιθανή ανάπτυξη θρόµβου λόγω της διακοπής της ροής. Η συµµετοχή σε ορισµένες αθλητικές δραστηριότητες, λόγω της έντονης κίνησης, σε οµαδικά αθλήµατα και σε περιπτώσεις αναµενόµενης υπεριδρωσίας, µπορεί να απαιτήσει την αποσύνδεση της αντλίας από το σώµα. Εάν η αφαίρεση της αντλίας διαρκεί λιγότερο από 1 ώρα δεν απαιτείται ουδεµία αναπλήρωση δόσης.
Η αποσύνδεση για µακρότερο διάστηµα θα απαιτήσει µια εφάπαξ δόση πριν την διακοπή της έγχυσης ινσουλίνης σε ποσότητα περίπου αντίστοιχη µε το 50% της ποσότητας ινσουλίνης που θα λάµβανε ο διαβητικός κατά την διάρκεια της αποσύνδεσης. Επίσης, η εξάντληση των αποθεµάτων γλυκογόνου λόγω της κατανάλωσής τους στην άσκηση µπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εµφάνισης υπογλυκαιµίας. Εάν η αντλία δεν χαρακτηρίζεται αδιάβροχη από τον κατασκευαστή της, ή δεν προστατεύεται σε αδιάβροχη θήκη, τότε πριν την συµµετοχή σε θαλάσσιες αθλητικές δραστηριότητες (surfing, diving, water polo) η αντλία θα πρέπει να αφαιρείται. Σε επίπονα οµαδικά αθλήµατα (ποδόσφαιρο, basketball) η αντλία εάν δεν αφαιρείται θα πρέπει να προστατεύεται σε ειδική θήκη και να τοποθετείται σε θέση του σώµατος που θα παρουσιάζει χαµηλή πιθανότητα έκθεσης σε κίνδυνο. Σε περιβάλλον µε χαµηλή θερµοκρασία µπορεί το ψύχος να επηρεάσει την λειτουργία της αντλίας, ή να παγώσει το διάλυµα ινσουλίνης που εµπεριέχει.
Σε αυτές τις συνθήκες θα πρέπει η αντλία να βρίσκεται σε επαφή µε το σώµα του φέροντα καλυπτόµενη από τον πλήρη ιµατισµό του.
ΓΕΝΙΚΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ
Γενικές οδηγίες, που µπορεί να αποδειχθούν χρήσιµες για την διασφάλιση του καλού µεταβολικού ελέγχου κατά την άσκηση, είναι οι ακόλουθες:
1. Πριν την έναρξη της άσκησης
» Η άσκηση πρέπει να αναβάλλεται εάν τα επίπεδα σακχάρου αίµατος είναι υψηλότερα του >250 mg/dl µε παράλληλη παρουσία κετονών στα ούρα ή είναι υψηλότερα του >300 mg/dl ακόµα και µε απουσία κέτωσης » Συνιστάται η πρόσληψη ελαφρού υδατανθρακούχου γεύµατος εάν τα επίπεδα σακχάρου είναι χαµηλότερα του <100 mg/dl
2. Μέτρηση των επιπέδων γλυκόζης πριν, αλλά και µετά, το πέρας του προγράµµατος άσκησης
» Εάν είναι αναγκαίο θα πρέπει να τροποποιηθεί το θεραπευτικό σχήµα αναφορικά µε τη ποσότητα των µονάδων και µε τον χρόνο χορήγησης της ινσουλίνης » Εάν είναι αναγκαίο θα πρέπει επίσης να τροποποιηθεί το διαιτολογικό σχήµα, είτε χρονικά, ή µε την αύξηση των προσλαµβανόµενων θερµίδων » Θα πρέπει να καταγράφεται ξεχωριστά η επίδραση του κάθε διαφορετικού προγράµµατος άσκησης στα επίπεδα γλυκαιµίας
3. Γεύµατα
» Για την πρόληψη της υπογλυκαιµίας θα πρέπει, όταν κρίνεται σκόπιµο, να προστίθεται επιπλέον υδατανθρακούχο γεύµα στο καθηµερινό διαιτολόγιο » Πλούσιο σε υδατάνθρακες γεύµα θα πρέπει να είναι άµεσα διαθέσιµο κατά την διάρκεια, αλλά και µετά το τέλος, της άσκησης
4.Ειδικές οδηγίες για παιδιά και εφήβους
» Ελάχιστη συµµετοχή σε προγράµµατα άσκησης µετρίου βαθµού έντασης και διάρκειας 30 – 60 λεπτών ηµερησίως » Μέτρηση επιπέδων γλυκόζης αίµατος πριν την άσκηση και λήψη 15 γραµµαρίων υδατανθράκων (ή λιγότερο σε µικρής ηλικίας παιδιά). Εάν η ένταση της άσκησης είναι σηµαντική και µεγαλύτερης διάρκειας του συνηθισµένου προτείνεται η λήψη επιπλέον 15 γραµµαρίων υδατανθράκων. » Σε µακράς διάρκειας άσκηση είναι απαραίτητη η µέτρηση των επιπέδων γλυκόζης αίµατος ανά ώρα καθώς και µετά το τέλος της άσκησης » Στην έναρξη ενός εποχικού αθλήµατος η συχνή µέτρηση των επιπέδων γλυκόζης αίµατος έως και 12 ώρες µετά το πέρας της αθλητικής δραστηριότητας κρίνεται απαραίτητη για τις τυχόν τροποποιήσεις του δοσολογικού σχήµατος ινσουλινοθεραπείας που µπορεί να απαιτηθούν
ΜΕΓΙΣΤΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Ο2 (VO2 MAX)
Η µέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max) αποτελεί το βασικό κριτήριο αξιολόγησης της καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης (αντοχής) ενός ατόµου. Συνιστά την µέγιστη ποσότητα καταναλισκόµενου οξυγόνου από τους ασκούµενους µύες σε συνθήκες µέγιστου έργου και ορίζεται ως το γινόµενο της καρδιακής παροχής αίµατος (L αίµατος / λεπτό) και της αρτηριοφλεβικής διαφοράς οξυγόνου (mL O2 / – L αίµατος). Οι σηµαντικές διαφορές που παρατηρούνται στην VO2max (L / min) και στα επίπεδα φυσικής κατάστασης σε διαφορετικές οµάδες του πληθυσµού είναι αποτέλεσµα κυρίως των διαφορών που παρουσιάζονται στη µέγιστη καρδιακή παροχή αίµατος.
Εποµένως, η VO2max σχετίζεται στενά µε τη λειτουργική ικανότητα της καρδιάς. Για τον προσδιορισµό της VO2max χρησιµοποιείται συνήθως η εργοσπειροµέτρηση ανοικτού κυκλώµατος, κατά τη διάρκεια της οποίας ο δοκιµαζόµενος αναπνέει µέσα από µια βαλβίδα χαµηλής αντίστασης (µε τη µύτη κλειστή) ενώ ταυτόχρονα µετρώνται τα εκπνεόµενα κλάσµατα O2 και CO2 και ο πνευµονικός αερισµός του. Μεγάλη σηµασία πρέπει να δίδεται στη σωστή βαθµονόµηση του αναλυτή αερίων για την εξασφάλιση αξιόπιστων αποτελεσµάτων. Η µέθοδος χρησιµοποιείται µόνο σε περιβάλλον εργαστηρίου µε ειδικά εξοπλισµένο κλινικό χώρο, εξαιτίας του υψηλού κόστους του εξοπλισµού, τις ιδιαιτερότητες του χώρου µέτρησης και το εξειδικευµένο προσωπικό που απαιτείται (εκπαιδευµένος εργοφυσιολόγος). Όταν η ανωτέρω άµεση µέθοδος προσδιορισµού της VO2max δεν είναι εφικτή, ή επιθυµητή (διότι απαιτεί την επίτευξη εξάντλησης από τον δοκιµαζόµενο), χρησιµοποιούνται διάφορα πρωτόκολλα δοκιµασιών άσκησης, µέγιστης ή υποµέγιστης έντασης, µετρώντας κυρίως την καρδιακή συχνότητα σε συγκεκριµένη ένταση άσκησης.
Στη συνέχεια, χρησιµοποιούµε τις λεγόµενες µεταβολικές εξισώσεις έµµεσου υπολογισµού της VO2max (λαµβάνοντας υπ’ όψη την οµάδα πληθυσµού στην οποία ανήκει ο δοκιµαζόµενος και το τυπικό σφάλµα της κάθε εξίσωσης). Οι δοκιµασίες µέγιστης έντασης απαιτούν την επίτευξη εκούσιας εξάντλησης από τον δοκιµαζόµενο και άρα την ιατρική επίβλεψη της δοκιµασίας και τη χρήση εξειδικευµένου εξοπλισµού εκτάκτου ανάγκης. Ωστόσο, οι δοκιµασίες µέγιστης έντασης προσφέρουν καλύτερη διάγνωση σε περιπτώσεις καρδιαγγειακών νοσηµάτων σε ασυµπτωµατικά άτοµα και καλύτερο υπολογισµό της VO2max. Τα πιο δηµοφιλή πρωτόκολλα µέτρησης της VO2max περιλαµβάνουν δοκιµασίες πεδίου, δοκιµασίες σε δαπεδοεργόµετρο και κυκλοεγόµετρο και δοκιµασίες αναρρίχησης (step tests). Η ανάγκη ιατρικής επίβλεψης κατά τη διάρκεια αυτών των δοκιµασιών εξαρτάται από τον κίνδυνο που συνοδεύει τον δοκιµαζόµενο
Τεύχος 44 σελίδα 53 Πατήστε εδώ
