«INSULIN PUMPS HAVE COME OF AGE»
Ησυνεχής υποδόρια έγχυση ινσουλίνης αποτελεί πλέον µια «φυσιολογική» µορφή ινσουλινοθεραπείας. Η χρήση αντλίας ινσουλίνης τα τελευταία χρόνια αυξάνεται στον παιδικό-εφηβικό πληθυσµό και ιδιαίτερα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, καθώς οι κλινικοί γιατροί γίνονται πιο εξοικειωµένοι µε αυτή τη µορφή θεραπείας. Σε µεγάλα παιδοδιαβητολογικά κέντρα της Ευρώπης η χρήση αντλίας ινσουλίνης ξεκινά µε την εκδήλωση του διαβήτη. Έχουν υπάρξει έµµεσες αποδείξεις ότι αυτό συνδέεται µε πιο γρήγορη ανάρρωση των µητέρων από συµπτώµατα κατάθλιψης που σχετίζονται µε τη διάγνωση µιας χρόνιας νόσου στο παιδί τους. Η νεότερη γενεά των «έξυπνων» αντλιών που υπολογίζει αυτόµατα γευµατική ή διορθωτική ινσουλίνη, παρουσιάζει µειωµένες διακυµάνσεις γλυκόζης και υψηλότερο ποσοστό των τιµών της γλυκόζης εντός των στόχων.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΛΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ
Η αντλία είναι µία µικρή ηλεκτροµηχανική εξωτερική συσκευή, η οποία µπορεί να παρέχει στον οργανισµό υποδόρια ινσουλίνη, διά µέσου ενός λεπτού καθετήρα και έχει 3 τρόπους δράσεις:
1. Καλύπτει τις ανάγκες του ατόµου σε ινσουλίνη σε βασικές συνθήκες, ανεξάρτητα από τη λήψη γευµάτων, κατά τη διάρκεια του 24ωρου ( βασικός ρυθµός).
Η χορήγηση βασικού ρυθµού µπορεί να ανασταλεί, να αυξηθεί ή να µειωθεί για µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο, κάτι που δεν είναι εφικτό µε τη βασική ινσουλίνη βραδείας δράσης. Ο βασικός ρυθµός κυµαίνεται στο 30% – 50 % της συνολικής ηµερήσιας δόσης. Η µορφή του βασικού ρυθµού σχετίζεται µε την ηλικία. Στα νήπια ο βασικός ρυθµός είναι 0,2 – 0,4 µονάδες / ώρα, στα προεφηβικά παιδιά 0,4 – 0,6 µονάδες / ώρα και στους έφηβους 0,8 – 1,2 µονάδες / ώρα.
2. Καλύπτει τα γεύµατα (γευµατικό bolus ή γευµατική έφοδος) χρησιµοποιώντας την αναλογία ινσουλίνης προς υδατάνθρακες, που προκύπτει από τον κανόνα των 500 (δηλαδή διαιρούµε το 500 µε τις συνολικές ηµερήσιες µονάδες ινσουλίνης και ο αριθµός που προκύπτει δείχνει τα γραµµάρια υδατανθράκων που καίγονται από µία µονάδα ινσουλίνης).
Η αντλία ινσουλίνης διαθέτει 3 διαφορετικούς τρόπους χορήγησης της γευµατικής ινσουλίνης στις δόσεις εφόδου (εφάπαξ δόση, παρατεταµένη δόση, µικτή δόση ).Η επιλογή της δόσης εφόδου εξαρτάται από την ποιοτική σύσταση του γεύµατος (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη).
3. Επαναφέρει µια τυχαία αυξηµένη τιµή σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα (διορθωτικό bolus ή διορθωτική έφοδος) που προκύπτει από τον κανόνα των 1800 (δηλαδή διαιρούµε το 1800 µε τις συνολικές ηµερήσιες µονάδες ινσουλίνης και ο αριθµός που προκύπτει δείχνει την ποσότητα σακχάρου εκφρασµένη σε mg/dl που καίγεται από µία µονάδα ινσουλίνης). Ο βασικός ρυθµός, η αναλογία ινσουλίνης – υδατανθράκων και η ευαισθησία στην ινσουλίνη καθορίζονται από τον παιδίατρο και την οµάδα του και είναι αυστηρά εξατοµικευµένα.
ΕΝΑΡΞΗ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΤΛΙΑΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ
Η απόφαση της έναρξης χρήσης αντλίας πρέπει να λαµβάνεται από το παιδί, τους γονείς – κηδεµόνες και από την ιατρική οµάδα του διαβήτη. Όλοι οι παιδιατρικοί ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 είναι υποψήφιοι για τη χρήση της αντλίας, ανεξάρτητα από τη διάρκειά του και δεν υπάρχουν όρια ηλικίας.
Ιδιαίτερα όµως συνιστάται η χρήση της όταν συντρέχουν οι παρακάτω λόγοι:
» Μη καλή ρύθµιση διαβήτη – αυξηµένες τιµές γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης (HbA1c)
» Επαναλαµβανόµενες σοβαρές υπογλυκαιµίες
» Ευρείες διακυµάνσεις των τιµών της γλυκόζης του αίµατος ανεξάρτητα από τις τιµές της HbA1c
» Παρουσία στοιχείων µικροαγγειοπάθειας ή / και παραγόντων κινδύνου για µακροαγγειοπάθεια
» Βελτίωση της ποιότητας ζωής του παιδιού και της οικογένειάς του Σε µια ανασκόπηση πέντε µελετών, όπου συγκρίθηκε η ινσουλινοθεραπεία µε τη χρήση της αντλίας ινσουλίνης και το εντατικοποιηµένο σχήµα των πολλαπλών ενέσεων, η πλειοψηφία των ασθενών και των οικογενειών τους, επέλεξε να συνεχίσει µε αντλία µετά την ολοκλήρωση των µελετών, ακόµη και σε µελέτες όπου οι αντλίες ινσουλίνης δεν έδειξαν κανένα αντικειµενικό όφελος.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΛΙΑΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη µίας έµπειρης οµάδας για το διαβήτη, η οποία θα έχει την ίδια «φιλοσοφία» και θα «µιλά την ίδια γλώσσα». Η συχνή επαφή ανάµεσα στο παιδί / οικογένεια µε την οµάδα του διαβήτη και η δυνατότητα επικοινωνίας όλο το 24ωρο κρίνονται απαραίτητα. Απαιτείται άριστη διατροφική εκπαίδευση και τουλάχιστον 4 – 6 µετρήσεις / ηµέρα. Η καλή κατάρτιση, γνώση και κατανόηση αναφορικά µε τη λειτουργία και χρήση της αντλίας (κινητική ινσουλίνης, αναγνώριση βλάβης αντλίας), είναι ιδιαίτερα σηµαντική.
Η αναγνώριση και αντιµετώπιση – διαχείριση των υπογλυκαιµιών και υπεργλυκαιµιών, η κατανόηση της επίδρασης της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας στις τιµές του σακχάρου καθώς και η διαχείριση του σακχάρου στις ηµέρες ασθένειας, είναι απαραίτητα σηµεία της συνολικής εκπαίδευσης που πρέπει να λάβει το παιδί / έφηβος.
ΠΟΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΤΛΙΑΣ
Πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να δίνει πολύ µικρό βασικό ρυθµό ιδιαίτερα για βρέφη και νήπια. Μερικές αντλίες δίνουν 0,025 ή 0,05 µονάδες / ώρα, γεγονός που βοηθάει πολύ όταν οι ηµερήσιες ανάγκες ινσουλίνης στα παιδιά αυτά είναι πολύ µικρές. Είναι χρήσιµο ένα µεγάλο / επαρκές ρεζερβουάρ ινσουλίνης, ειδικά για τους έφηβους µέχρι 20 χρονών που έχουν τις µεγαλύτερες ηµερήσιες ανάγκες σε ινσουλίνη. Η επιλογή του καθετήρα και όλων των εξαρτηµάτων πρέπει να είναι προσαρµοσµένα στα παιδιά και εφήβους µε δεδοµένο τη διαφορετική σύσταση και κατασκευή του σώµατος και την αυξηµένη σωµατική δραστηριότητα.
ΠΟΤΕ ΕΝΑ ΠΑΙ∆Ι ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ∆ΙΑΚΟΨΕΙ ΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΛΙΑ
» Εάν το παιδί επιθυµεί να ξαναγυρίσει στο προηγούµενο σχήµα µε τις ενέσεις.
» Σε καταστάσεις που εκθέτουν το παιδί σε κίνδυνο πχ. επαναλαµβανόµενη διαβητική κετοξέωση από κακή χρήση της αντλίας.
» Μη αποτελεσµατική χρήση αντλίας (παράλειψη bolus, µη αλλαγή καθετήρα, ανεπαρκείς µετρήσεις σακχάρου, κλπ).
» Επαναλαµβανόµενες λοιµώξεις στο σηµείο του καθετήρα.
H αντλία ινσουλίνης µπορεί να αποβεί επικίνδυνη όταν η εκπαίδευση είναι ανεπαρκής. Η σύντοµη διακοπή χορήγησης ινσουλίνης κατά την αλλαγή του σετ έγχυσης δεν επηρεάζει βραχυπρόθεσµα τη ρύθµιση της γλυκόζης. Μια 30λεπτη διακοπή της έγχυσης ινσουλίνης οδήγησε σε σηµαντική αύξηση της γλυκόζης περίπου 1mg / dL για κάθε λεπτό. Ασθενείς, και ιδιαίτερα τα νέα παιδιά, που χρησιµοποιούν αντλίες ινσουλίνης, θα επωφεληθούν από τη δυνατότητα για τη µέτρηση κετονών. Είναι απαραίτητη η καθοδήγηση για αντιµετώπιση της υπεργλυκαιµίας, χορηγώντας την ινσουλίνη εξωτερικά.
Πρόσφατα δεδοµένα αναφέρουν ότι τα επίπεδα της HbA1c και η ετήσια συχνότητα εµφάνισης της διαβητικής κετοξέωσης είναι χαµηλότερα σε παιδιατρικούς ασθενείς που είναι σε αντλία ινσουλίνης παρά σε αυτούς στο σχήµα των πολλαπλών ενέσεων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Μπορούµε να πούµε ότι η συνεχής υποδόρια έγχυση ινσουλίνης στα παιδιά είναι ασφαλής, δεν υπάρχει όριο ηλικίας χρήσης, ελαττώνει τα υπογλυκαιµικά επεισόδια, βελτιώνει το γλυκαιµικό προφίλ και την HbA1c και κατά συνέπεια ελαττώνει µακροχρόνια τον κίνδυνο για επιπλοκές. Απαιτεί όµως καλή γνώση της τεχνικής και της λειτουργίας της αντλίας καθώς και τη σωστή χρήση της. Απαιτεί καλή γνώση των ποσοτήτων υδατανθράκων, της χρήσης του βασικού ρυθµού και των bolus της ινσουλίνης, της διόρθωσης των τιµών και τις αυξοµειώσεις στην άσκηση και στις ηµέρες αδιαθεσίας ή ασθένειας, τη µέτρηση κετονών και την ετοιµότητα για υποδόρια ένεση ινσουλίνης σε παρατεταµένες υπεργλυκαιµίες
Τεύχος 44 σελίδα 30 Πατήστε εδώ
