Τα άτομα με διαβήτη, που θέλουν να απολαύσουν τα οφέλη του αθλητισμού και της άσκησης, θα πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται το διαβήτη τους ανάλογα με το είδος του αθλήματος, που θα επιλέξουν. Η κατανόηση της φυσιολογίας της άσκησης και του αντίκτυπου, που έχει στην υγεία και ειδικότερα τον έλεγχο της κινητοποίησης της αποθηκευμένης στο σώμα ενέργειας, αλλά και του μεταβολισμού, δίνει μια ιδέα των προβλημάτων, που μπορεί να προκύψουν στη διαχείριση του διαβήτη κατά τον πρωταθλητισμό, ή σε ειδικά αθλήματα, που ενίοτε συμπεριλαμβάνουν καταστάσεις οριακές ως προς την αντοχή και τον ψυχισμό.
Κίνδυνοι
Οι αναρριχήσεις μπορεί να αποβούν μοιραίες σε διαβητικά και μη άτομα. Εντούτοις φαίνεται ότι, η ορειβασία δεν είναι απλά ένα ακόμα είδος άσκησης, αλλά κύρια μια πρόκληση επιβίωσης σε επικίνδυνες και ιδιαίτερα απαιτητικές συνθήκες 1. Οι ειδικές προφυλάξεις, που οφείλει ένας ορειβάτης με διαβήτη να λαμβάνει, αφορούν τους παρακάτω κινδύνους:
Αφυδάτωση
Η ταχύπνοια και η υπεριδρωσία, που παρατηρείται σε αυξημένο υψόμετρο, οδηγεί σε σημαντικές απώλειες υγρών. Οι ελάχιστες ποσότητες αναπλήρωσης είναι η πρόσληψη 2 – 3 λίτρων νερού ημερησίως.
Επειδή οι ειδικές αλπικές συνθήκες (έντονοι άνεμοι, έλλειψη χρόνου) μπορεί να μην επιτρέπουν το λιώσιμο του χιονιού, θα πρέπει ο ορειβάτης να φροντίζει πριν την έναρξη της αναρρίχησης να έχει μαζί του αρκετή ποσότητα πόσιμου νερού.
Ηλιακή ακτινοβολία
Η υπεριώδης ακτινοβολία σε μεγάλα υψόμετρα είναι μεγαλύτερης ισχύος και αυξάνεται ακόμα περισσότερο, λόγω αντανακλάσεων, όταν το τοπίο είναι χιονισμένο. Για το λόγο αυτό απαιτείται η χρήση ειδικών γυαλιών και η συχνή εφαρμογή αντηλιακής κρέμας υψηλής προστασίας.
Κρυοπαγήματα και υποθερμία
Ακόμα και ένα ελαφρύ περπάτημα επί δίωρο προκαλεί την υπεριδρωσία στα κάτω άκρα. Σε περίπτωση, που η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι ίση, ή μικρότερη, του 0ο C τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η υγρασία, που περιβάλει τα δάκτυλα των ποδιών να οδηγήσει στην ανάπτυξη κρυοπαγημάτων.
Ανάλογες καταστάσεις μπορεί να συμβούν και στα δάκτυλα των χεριών όταν φοράμε γάντια. Η παρουσία περιφερικής νευροπάθειας, ή διαταραχές της αιματικής μικροκυκλοφορίας, που μπορεί να υπάρχουν στα πλαίσια του διαβητικού συνδρόμου, αυξάνουν τον κίνδυνο.
Χιονοστιβάδες
Τα στρώματα χιονιού σε πλαγιές μετά από πρόσφατη χιονόπτωση είναι συνήθως ασταθή. Σε οργανωμένα χειμερινά καταλύματα υπάρχει συνήθως επαρκής πληροφόρηση σχετικά με τον κίνδυνο χιονοστιβάδων και τις επικίνδυνες περιοχές, οπότε κρίνεται απαραίτητη η έγκαιρη ενημέρωσή μας. Γενικότερα συνιστάται η ολοκλήρωση της αναρρίχησης και η επιστροφή στον καταυλισμό νωρίς το απόγευμα γιατί η μακρά έκθεση του χιονιού στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προδιαθέσει την εμφάνιση χιονοστιβάδας.
Κεραυνοβόληση
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ιδιαίτερα τις απογευματινές ώρες, όταν η πιθανότητα καταιγίδας είναι πολύ υψηλή, θα πρέπει να αποφεύγονται οι κορυφές και οι βραχώδεις προεξοχές επειδή έλκουν τους κεραυνούς.
Νόσος (σύνδρομο) μεγάλων υψομέτρων
Όταν κάτοικοι πεδινών εδαφών εκτεθούν απότομα σε μεγάλο υψόμετρο, συνήθως μεγαλύτερο των 2.500 μέτρων, μπορεί να εμφανίσουν κεφαλαλγία, ναυτία, έμετο, αϋπνία και εύκολη κόπωση. Η ανάπτυξη πνευμονικού οιδήματος είναι σπάνια, αλλά μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή. Για την πρόληψη του συνδρόμου απαιτείται να υπάρχει αρκετός χρόνος (εβδομάδες) σταδιακού εγκλιματισμού σε προοδευτικά υψηλότερα υψόμετρα. Η χορήγηση νιφεδιπίνης συνιστάται σε περίπτωση ανάπτυξης πνευμονικού οιδήματος
Συντήρηση ινσουλινικών σκευασμάτων
Η δραστικότητα των ινσουλινικών σκευασμάτων τροποποιείται όταν εκτεθούν σε ακραίες θερμοκρασίες, ή σε παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Διατήρηση ινσουλινικού σκευάσματος σε συνθήκες 32 – 37 οC για διάστημα ενός μηνός οδήγησε σε απώλεια έως και 18% της ισχύος του 4. Συνιστάται τα σκευάσματα ινσουλίνης να προφυλάσσονται από την ηλιακή ακτινοβολία, να τοποθετούνται σε θερμομονωτική συσκευή και τη νύχτα, που μπορεί να επικρατήσουν συνθήκες παγετού, να τοποθετούνται κοντά στο σώμα μας, μέσα στον υπνόσακο, ώστε να μην παγώσουν και επομένως να αποφευχθεί η απώλεια της ισχύος τους. Τα σκευάσματα ημιβραδείας και βραδείας αποδέσμευσης φαίνεται να επηρεάζονται σε σημαντικότερο βαθμό. Τα δημιουργηθέντα, λόγω του ψύχους, συμπλέγματα δεν είναι πλέον διαλυτά και μπορεί να αποφράξουν τον αυλό της βελόνης, ή τον καθετήρα της αντλίας.
Συντήρηση αναλωσίμων και συσκευής αυτομέτρησης γλυκόζης
Για την ακρίβεια των μετρήσεων των επιπέδων γλυκόζης του τριχοειδικού αίματος απαιτείται για τη συντήρηση των συσκευών και των αναλωσίμων τους να λαμβάνεται ιδιαίτερη φροντίδα ως προς τις συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και ατμοσφαιρικής πίεσης 5.
Ιδανικές για τις περισσότερες συσκευές θεωρούνται θερμοκρασίες 10 – 30οC και 20 – 80% σχετικής υγρασίας. Σημειώνεται ότι, σε μεγάλα υψόμετρα (4.350 m) μερικές συσκευές αποκλίνουν της μέτρησης είτε 45% περισσότερο, είτε 35% λιγότερο της πραγματικής.
Οξείες και χρόνιες επιπλοκές
Υπογλυκαιμία
Η άσκηση σε μεγάλα υψόμετρα προδιαθέτει σε ενεργοποίηση του συμπαθητικού με αποτέλεσμα την ταχυκαρδία και την υπεριδρωσία, με συνέπεια να γίνονται δυσδιάκριτα τα όρια αντίληψης της υπογλυκαιμίας. Η συχνά συνυπάρχουσα, λόγω μεγάλου υψομέτρου, ναυτία και ανορεξία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της πρόσληψης ικανού ποσού θερμίδων και υγρών και να οδηγήσει σε ανάπτυξη υπογλυκαιμίας. Για την άμεση αναγνώριση και αντιμετώπιση της πιθανής υπογλυκαιμίας θεωρείται σκόπιμο και ασφαλές η άσκηση να γίνεται με συνοδεία πάντοτε άλλου συναθλητή.
Αμφιβληστροειδοπάθεια
Έχουν καταγραφεί αυτόματες αιμορραγίες αμφιβληστροειδούς ακόμα και σε μη διαβητικά άτομα στα πλαίσια του συνδρόμου των μεγάλων υψομέτρων και σε περίπτωση προϋπάρχουσας, μη θεραπευθείσας οφθαλμικής νόσου η βλάβη είναι συχνότερη6. Για το λόγο αυτό απαιτείται βυθοσκόπηση και πιθανά φλουοραγγειογραφία πριν την αναχώρηση για τις ορεινές περιοχές.
Νευροπάθεια
Τα διαβητικά άτομα με περιφερική νευροπάθεια κινδυνεύουν συχνότερα από τραυματισμούς των κάτω άκρων. Ακόμα και οι συνήθεις φυσαλίδες, που αναπτύσσονται στα σημεία τριβής και πίεσης των άκρων, μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη άτονων ελκών, λόγω αισθητικών διαταραχών. Η ύπαρξη αυτόνομης νευροπάθειας μπορεί να δυσχεράνει την απάντηση του καρδιαγγειακού στις απαιτήσεις για αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης είτε λόγω της έντονης άσκησης, είτε απλά λόγω της χαμηλής μερικής πίεσης οξυγόνου.
Συμπεράσματα
Συμπερασματικά, στον σακχαρώδη διαβήτη η ένταξη σε κάθε τύπου προγράμματα άσκησης θεωρείται σημαντική. Θα πρέπει όμως να λαμβάνεται μέριμνα, ώστε η συμμετοχή να είναι ασφαλής, όσο υψηλοί και εάν είναι οι στόχοι του προγράμματος.
Τεύχος 39 σελίδα 52 Πατήστε εδώ
